در مورد ضرب‌المثل “در کار خیر حاجت هیچ استخاره نیست” باید بگوییم که این جمله یک اصل مهم اخلاقی را بیان می‌کند. منظور این است که وقتی کار خوب و شایسته‌ای پیش رو دارید، نباید در انجام آن تردید کنید یا منتظر نشانه‌ای از جانب خدا باشید. کارهای نیک مانند کمک به دیگران، راستگویی و انجام وظایف انسانی، خودشان بهترین راه هستند و نیاز به تعلل ندارند.
این مثل به ما یادآوری می‌کند که نیکی کردن همیشه درست است و لازم نیست برای انجام آن به دنبال تأیید دیگری باشیم. وقتی کاری درست و مفید است، باید بدون معطلی آن را انجام دهیم.
در این نوشته، به بررسی معنا و مفهوم اصلی این ضرب‌المثل کهن ایرانی می‌پردازیم. با ما در ندابلاگ همراه باشید.
معنی ضرب المثل در کار خیر حاجت هیچ استخاره نیست یعنی چه؟
وقتی تصمیم گرفتی کار خوبی انجام دهی، دیگر نیازی نیست با استخاره دنبال تأیید گرفتن باشی. اگر کاری ذاتاً نیک است، نباید انجامش را به تأخیر انداخت.
هرگاه انسان قصد انجام کار خیر و خداپسندی را می‌کند، شیطان به سراغش می‌آید و با افکار آشفته و شک‌آور، می‌کوشد او را از انجام آن کار بازدارد و پشیمان کند. به همین دلیل توصیه می‌شود وقتی تصمیم به کار نیک گرفتید، سریع آن را انجام دهید تا در دام وسوسه‌های شیطان نیفتید.
به محض اینکه فرصت انجام کار خیری پیش آمد، خودت اقدام کن و آن را به دیگران واگذار نکن. چرا که حضرت علی علیه‌السلام می‌فرمایند:
إنَّ لِلخَيْرِ وَ الشَّرِّ أهْلًا، فَمَهْما تَرَكْتُمُوهُ مِنْهُما كَفاكُمُوهُ اهْلُهُ
یعنی برای خیر و شر، اهلش وجود دارد؛ هرگاه شما یکی از آن دو را رها کنید، اهلش آن را انجام خواهند داد. (حکمت ۴۲۲ نهج‌البلاغه)
“خیر” معنای گسترده‌ای دارد و شامل هر کار نیکی می‌شود، از عبادت گرفته تا خدمت به مردم و کارهای انسانی.