درک معنی ضرب‌المثل «تیشه به ریشه زدن» 🪓
این ضرب‌المثل به کاری اشاره دارد که باعث نابودی اساس و بنیان یک چیز می‌شود. وقتی کسی با کار خودش، یا با یک تصمیم نادرست، باعث از بین رفتن چیزی می‌شود که برایش زحمت کشیده شده، در واقع دارد تیشه به ریشه آن می‌زند.
تصور کنید یک درخت تنومند و پربار که سال‌ها طول کشیده تا بزرگ شود. اگر کسی بیاید و با تیشه، ریشه‌های آن را قطع کند، چه اتفاقی می‌افتد؟ آن درخت خشک می‌شود و از بین می‌رود. تمام زحمت‌هایی که برای پرورش آن کشیده شده، بر باد می‌رود.
این مثل در موقعیت‌های مختلفی به کار می‌رود؛ مثلاً:
* وقتی کسی با حرف یا عمل ناشایست، آبروی خانواده‌اش را می‌برد.
* وقتی فردی با یک سرمایه‌گذاری اشتباه، دارایی زیادی را که جمع کرده، از دست می‌دهد.
* یا وقتی کسی با رفتار نادرست، دوستی قدیمی و با ارزش را نابود می‌کند.
در همه این موارد، شخص دارد بنیاد و اساس چیزی مهم را خراب می‌کند؛ درست مثل کسی که تیشه برمی‌دارد و ریشه درخت زندگی‌اش را قطع می‌کند.
در این نوشته می‌خواهیم ببینیم این ضرب‌المثل قدیمی و اصیل ایرانی چه معنایی دارد و چه مفهومی را می‌رساند. لطفاً با ندابلاگ همراه باشید.
معنی تیشه به ریشه زدن یعنی چه؟
۱- یعنی بنیاد و اساس یک چیز را کاملاً نابود کرده‌اند، طوری که هیچ اثری از آن باقی نمانده است.
معنی تیشه: تبر
ریشه: پایه و اساس چیزی
۲- وقتی کسی می‌گوید: “تیشه به ریشه‌ام زدم”، یعنی این که خودم، با دست خودم، زندگی‌ام را خراب کردم و باعث بدبختی خود شدم.
۳- مفهوم این ضرب‌المثل این است که فرد از همه چیز قطع امید کند. از دنیا و مردم ناامید شود و به نقطه پایان برسد.
۴- وقتی چیزی از ریشه نابود شود، دیگر هیچ نام و اثری از آن باقی نمی‌ماند. در واقع این اصطلاح به معنای نابودی کامل نیز به کار می‌رود.
تیشه به ریشه زدن در شعرهای فارسی:
به تیشه روی خارا می خراشید
چو بید از سنگ مجرا می تراشید.
نظامی
به تیشه کس نخراشد ز روی خارا گل
چنانکه بانگ درشت تو می خراشد دل .
سعدی (گلستان)
– تیشه به پای خود زدن؛ کنایه از نابود کردن خود و جلوگیری از پیشرفت خویش است:
در این محنت سرا یک عشق پیشه
نزد چون من به پای خویش تیشه .
جامی
پیشنهادی: ضرب‌المثل‌های بیشتری بخوانید
اختصاصی-ندابلاگ