این ضرب‌المثل برای توصیف کسانی به کار می‌رود که به جای اقدام عملی برای حل یک مشکل، فقط به شکایت، ناله و غم خوردن می‌پردازند.
تصور کنید شخصی دائماً از وضعیت مالی خود ناراحت است، اما هیچ تلاشی برای پیدا کردن شغل بهتر یا پس‌انداز پول انجام نمی‌دهد. فقط در مورد بی‌پولی غر می‌زند و افسوس می‌خورد. به چنین فردی می‌گویند: “آه ندارد با ناله سودا کند.” یعنی غم و آه او، با ناله و شکایتش آمیخته شده و این دو تبدیل به تنها کار او شده‌اند.
در واقع این مثل به ما یادآوری می‌کند که ناله کردن به تنهایی هیچ چیزی را تغییر نمی‌دهد. اگر مشکلی داریم، باید برای رفع آن اقدام عملی کنیم، نه این که فقط بنشینیم و حسرت بخوریم. این جمله هشداری است در برابر تنبلی، ناامیدی و انفعال؛ و مردم را به تلاش و کوشش دعوت می‌کند.
در این نوشته، به سراغ یکی از ضرب‌المثل‌های کهن و پرمعنای ایرانی رفته‌ایم و مفهوم عمیق آن را بررسی می‌کنیم.
معنی آه ندارد با ناله سودا کند چیست؟
این ضرب‌المثل به کسی اشاره می‌کند که در شرایط بسیار سخت مالی قرار دارد و هیچ چیز برای فروش ندارد.
یکی از معانی کلمه “سودا” در زبان فارسی، خرید و فروش و تجارت است.
پس معنی ضرب‌المثل این می‌شود که فرد حتی “آه و ناله” هم ندارد که بتواند آن را بفروشد و پولی به دست آورد!
معمولاً از این عبارت برای نشان دادن فقر شدید یک نفر به صورت کنایه‌آمیز استفاده می‌شود، چون در واقعیت کسی آه و ناله را معامله نمی‌کند. در حقیقت، این اصطلاح وضعیت کسی را نشان می‌دهد که آن‌قدر بی‌چیز است که چیزی برای فروش ندارد تا مشکل مالی خود را حتی برای مدت کوتاهی حل کند.
برای مثال، فرض کنید می‌خواهید از یکی از بستگانتان پول قرض بگیرید. یکی از اعضای خانواده به شما می‌گوید: “فلانی آه ندارد با ناله سودا کند، آن وقت تو می‌خواهی بروی از او پول قرض کنی؟!”
یعنی او از اموال دنیا چیزی در اختیار ندارد تا بتواند هزینه‌های زندگی خود را تأمین کند.
اگر می‌خواهید همه ضرب‌المثل‌های فارسی را یاد بگیرید، کافی است روزانه با ۱۰ دقیقه مطالعه، با ۱۰ ضرب‌المثل جدید آشنا شوید.
ضرب‌المثل‌های فارسی محبوب
نظر شما در مورد این ضرب‌المثل چیست؟