این ضرب‌المثل برای توصیف فردی به کار می‌رود که رفتارهای عجیب و غیرعادی دارد و درک منطق او برای دیگران سخت است. وقتی می‌گویند “یه تختش کمه”، در واقع اشاره می‌کنند که انگار این شخص آنقدر رفتارش نامتعارف است که گویی به یک تخت روان یا بیمارستان روانی نیاز دارد! این حرف معمولاً به شوخی و برای خنده گفته می‌شود، اما در پسِ آن نقدی به رفتارهای عجیب و غیرمنطقی فرد وجود دارد.
این عبارت بیشتر در مکالمات روزمره و دوستانه استفاده می‌شود و هدفش این است که به طور غیرمستقیم بگویند: “این آدم واقعاً عجیب است و درک کردنش کار سختی است.”
در این نوشته می‌خواهیم ببینیم این ضرب‌المثل کهن ایرانی چه معنایی دارد و از کجا آمده است. با ما همراه باشید تا ریشه و مفهوم اصلی آن را بهتر بشناسید.
ضرب المثل یه تختش کمه کنایه از چیست؟
1- یعنی فردی کم‌هوش و بی‌خرد است.
2- به کسی گفته می‌شود که کارهای نامعقول و دور از منطق انجام می‌دهد. گاهی در گفتگوهای روزانه به چنین افرادی می‌گویند “شیرین‌عقل است”! یعنی با وجود سن بالا، هنوز خرد و درایتش کامل نشده است.
3- این ضرب‌المثل معمولاً خطاب به کسانی به کار می‌رود که انتظار می‌رود با توجه به سنشان، رفتاری معقول و محترمانه داشته باشند و حریم دیگران را رعایت کنند. اما در عمل، برخلاف انتظار اطرافیان، رفتارهایی از خود نشان می‌دهند که دیگران را به این نتیجه می‌رساند که فرد دچار کمبود فکری است.
4- البته این عبارت همیشه برای افراد کم‌هوش استفاده نمی‌شود؛ گاهی در میان دوستان و در فضای شوخی و مزاح نیز به کار می‌رود.
معادل انگلیسی:
Having a screw loose
پیشنهاد:
ضرب‌المثل درباره بی‌خردی و نادانی