گاهی یک ضرب‌المثل آنقدر گویا و کامل است که می‌تواند یک دنیا حرف را در یک جمله خلاصه کند. ضرب‌المثل “یا زنگی زنگ، یا رومی روم” دقیقاً از این دست است.
این سخن پرمعنی به ما می‌گوید که هر فرد، گروه یا جامعه‌ای باید به هویت اصلی و فرهنگ خود پایبند باشد و آن را فراموش نکند. درست مانند اینکه یک فرد زنگی (که در گذشته به مردم آفریقایی‌تبار گفته می‌شد) باید به فرهنگ و ریشه‌های خود افتخار کند و یک فرد رومی (اهل روم) نیز باید به ارزش‌ها و اصالت خویشتن پایبند بماند.
این مثل زیبا تأکید می‌کند که ما نباید خود واقعی‌مان را پنهان کنیم یا برای پذیرفته شدن توسط دیگران، هویت و اصالت خود را قربانی کنیم. هر کسی باید به آنچه که هست، احترام بگذارد و در عین حال، تفاوت‌های دیگران را نیز بپذیرد.
در این نوشته، می‌خواهیم معنی، پیشینه و مفهوم اصلی یک ضرب‌المثل کهن ایرانی را بررسی کنیم. لطفاً تا پایان این مطلب با ما همراه باشید.
ضرب المثل یا زنگی زنگ، یا رومی روم یعنی چه؟
۱- زنگی یعنی کسی که به زنگ مربوط است، یا به قبیله‌های سیاهپوست در شرق آفریقا تعلق دارد. رومی هم یعنی کسی که اهل روم است و معمولاً سفیدپوست محسوب می‌شود.
۲- این ضرب‌المثل می‌گوید: یا کاملاً سیاه باش، یا کاملاً سفید؛ دو رنگ و دو رو نباش.
۳- مفهوم دیگر این است که در هر موقعیتی که قرار داری، تمام سعی‌ات را بکن و کارت را بدون کاستی انجام بده.
در شعر نظامی هم آمده:
جهان را نيست كارى جز زرنگى
گهى رومى نمايد گاه زنگى
۴- وقتی می‌خواهند به کسی تأکید کنند که کارهایش را با دقت و بدون سستی انجام دهد، به او می‌گویند: یا مثل زنگی، سیاه و قاطع باش، یا مثل رومی، سفید و روشن.
۵- همچنین اگر کسی گاهی با حق باشد و گاهی با باطل، و نتواند یک موضع ثابت بگیرد، با این ضرب‌المثل به او می‌گویند: یک رنگ باش و میانه‌روی نکن؛ زیرا کسی که بین حق و باطل در نوسان است، منافق محسوب می‌شود.
پیشنهادی: معنی ضرب‌المثل «از آن نترس که های و هوی دارد»