این ضرب‌المثل برای توصیف کسی به کار می‌رود که هیچ سرمایه، پشتوانه یا مهارت مفیدی برای ارائه ندارد. وقتی می‌گوییم فردی “چیزی در چنته ندارد”، یعنی او از نظر مالی، علمی یا توانمندی‌های شخصی در وضعیت بسیار ضعیفی قرار دارد و چیزی برای عرضه کردن یا استفاده در موقعیت‌های ضروری ندارد.
ریشه این عبارت به بازارها و دوره‌های قدیم برمی‌گردد. فروشندگان دوره‌گرد و بازرگانان معمولاً کالاهای خود را در یک کیسه یا سفره‌ای به نام “چنته” حمل می‌کردند. وقتی چنته کسی خالی بود، به این معنی بود که چیزی برای فروش یا معامله ندارد. به تدریج، این عبارت معنای گسترده‌تری پیدا کرد و برای توصیف هرگونه کمبود و بی‌پشتوانگی در زندگی به کار رفت.
امروزه از این ضرب‌المثل در موقعیت‌های مختلفی استفاده می‌شود. مثلاً ممکن است در مورد دانشجویی که برای امتحان درس نخوانده بگوییم “برای این امتحان چیزی در چنته ندارد” یا در مورد فردی که سرمایه کافی برای شروع کاری ندارد بگوییم “برای راه‌اندازی این کسب‌وکار چیزی در چنته ندارد”. این عبارت به‌خوبی نشان‌دهنده تهی‌دستی و نداشتن آمادگی لازم برای روبرو شدن با شرایط مختلف زندگی است.
در این بخش، به بررسی معنی و مفهوم این ضرب‌المثل ایرانی می‌پردازیم. امیدواریم مطالب برایتان مفید و روشن‌کننده باشد.
چیزی در چنته نداشتن کنایه از چیست؟
معنی چنته: چنته در اصل یک کیسه یا توبره چرمی بود که افراد آن را روی شانه خود می‌انداختند و وسایل و ابزار کارشان را داخل آن نگه می‌داشتند.
وقتی به کسی گفته می‌شود: “چیزی در چنته ندارد”، با توجه به شرایط و موقعیت گفتگو، معنی این ضرب‌المثل قابل درک است:
💠 اگر کسی قبلاً همه اطلاعات را در اختیار دیگران گذاشته باشد و اکنون در برابر پرسش‌های تازه چیزی برای گفتن نداشته باشد، این عبارت به این معناست که او دیگر اطلاعات جدیدی ندارد.
💠 اگر این عبارت به فردی گفته شود که از نظر مالی در شرایط دشواری قرار دارد، منظور این است که او چیزی برای خرج کردن ندارد و دچار تنگدستی است.
💠 همچنین اگر شخصی از دارایی‌های معنوی مانند دانش، خرد و درک عمیق بی‌بهره باشد، این ضرب‌المثل نشان می‌دهد که او از این نعمت‌های ارزشمند محروم است. حتی اگر فردی ثروتمند باشد اما دانش کافی نداشته باشد، در این حالت می‌گویند: فلانی از این موضوعات سر در نمی‌آورد. چیزی در چنته ندارد. بیش از این از او نپرس چون پاسخ سودمندی به تو نخواهد داد!
اختصاصی-ندابلاگ
بیشتر بخوانید: ضرب المثل فارسی با معنی