همان طور که می‌دانید، ضرب‌المثل‌ها در فرهنگ ما جایگاه ویژه‌ای دارند و هر کدام درسی برای زندگی به ما می‌دهند. یکی از این ضرب‌المثل‌های پرمعنی، “چو دخلت نیست، خرج آهسته‌تر کن” است.
این سخن حکیمانه در واقع یک راهکار عملی و ساده برای مدیریت زندگی مالی به ما ارائه می‌دهد. مفهوم اصلی آن این است که وقتی درآمد تو کافی نیست، باید میزان هزینه‌کرد و خرج‌هایت را کمتر کنی.
این مثل به ما یادآوری می‌کند که عاقلانه نیست بیشتر از آنچه به دست می‌آوری، پول خرج کنی. در واقع، این یک هشدار دوستانه برای همه ماست: پیش از آن که دست به جیب ببری و چیزی بخری، اول حساب کن ببینى چقدر پول دارى. اگر دیدی پول کافی برای خرید چیزی نداری، عاقلانه این است که یا آن خرید را انجام ندهی، یا کمتر خرج کنی.
این ضرب‌المثل فقط مربوط به پول و ثروت نیست، بلکه می‌توان از آن در دیگر جنبه‌های زندگی هم استفاده کرد. برای مثال، در استفاده از انرژی، وقت و حتی روابط عاطفی نیز باید این اصل را رعایت کنیم؛ یعنی بیشتر از آنچه در اختیار داریم، مصرف نکنیم.
در پایان، این جمله قصار به ما می‌آموزد که میانه‌روی و حسابوکتاب داشتن در خرج و دخل، کلید یک زندگی آرام و بدون دغدغه‌های مالی است.
در این نوشته، به بررسی معنی و مفهوم یکی از ضرب‌المثل‌های کهن و پرمعنی ایرانی می‌پردازیم که در کتاب درس‌های هشتم آمده است. امیدواریم این مطلب برای شما مفید و جالب باشد.
منظور از چو دخلت نیست خرج آهسته تر کن چیست؟
۱- یعنی با توجه به درآمدت خرج کن و اگر درآمدت کم است، قناعت پیشه کن. امام علی علیه السلام می‌فرمایند: قناعت، مالی است که تمام نمی‌شود.
قناعت یعنی به آنچه داری راضی باشی و برای زندگی بهتر برنامه‌ریزی کنی، بدون اینکه زیاده‌روی یا خسّت به خرج بدهی.
۲- معنای این ضرب‌المثل این است: اگر پول کمی داری، در خرج کردن آن زیاده‌روی نکن! خرج آهسته یعنی پولت را با فکر و حسابوکتاب خرج کنی، نه اینکه به محض دریافت، سریع تمامش کنی. همیشه این فکر را هم بکنی که شاید فردا به همان پول کم نیاز پیدا کنی.
جناب سعدی در باب هفتم گلستان می‌گوید:
> چو دخلت نیست خرج آهسته تر کن
> که می‌گویند ملاحان سرودی
>
> اگر باران به کوهستان نبارد
> به سالی دجله گردد خشک رودی
ارزش کار کردن
در اسلام به کار و تلاش برای تأمین زندگی اهمیت زیادی داده شده است. امام صادق علیه السلام نقل می‌کنند که امیر مؤمنان علی علیه السلام حتی در روزهای گرم تابستان برای کار از خانه خارج می‌شد و با وجود داشتن خدمتکار، دوست داشت خداوند او را در حال تلاش برای کسب روزی حلال ببیند. (کتاب مفاتیح الحیات آیت الله جوادی آملی، ص ۵۸۹)
یکی از بزرگ‌ترین مزایای کار کردن، بی‌نیاز شدن از دیگران است. وقتی انسان خودش برای زندگی تلاش می‌کند، دیگر نیاز ندارد دست نیاز به سوی کسی دراز کند و احساس کوچکی کند. گاهی به خاطر سختی‌های زندگی، فرد مجبور می‌شود از دیگران پول قرض بگیرد. قرض گرفتن و به موقع پس دادن آن، کار نادرستی نیست؛ اما بهتر است هر کس با توجه به درآمدش خرج کند تا کمتر به قرض گرفتن نیاز پیدا کند.
به طور کلی، همان‌طور که در ضرب‌المثل نیز آمده، هدف از این سخن، تشویق به قناعت و پرهیز از خرج‌های بی‌رویه و اسراف است.
پیشنهاد: مطالعه بیشتر ضرب‌المثل‌ها می‌تواند مفید باشد.
اختصاصی–ندابلاگ