همان طور که می‌دانیم، ضرب‌المثل‌ها در فرهنگ ما جایگاه ویژه‌ای دارند و هر کدام درسی برای زندگی به ما می‌دهند. یکی از این ضرب‌المثل‌های پرمعنی، “هر چه دیدی از چشم خودت دیدی” است.
این جمله به زبان ساده به ما یادآوری می‌کند که قضاوت ما درباره دیگران و رویدادهای اطرافمان، بیشتر از آن که نشان‌دهنده واقعیت بیرونی باشد، نشان‌دهنده درون و نگاه خود ماست. یعنی ما دنیا را نه آن‌طور که واقعاً هست، بلکه از پشت عینک احساسات، باورها و تجربه‌های شخصی خودمان می‌بینیم.
برای نمونه، اگر کسی همیشه دیگران را بدبین و حقه‌باز ببیند، شاید این تصور بیشتر از آن که حقیقت داشته باشد، از ترس یا بی‌اعتمادی در وجود خودش سرچشمه می‌گیرد. برعکس، کسی که با خوش‌بینی و اعتماد به دیگران نگاه می‌کند، معمولاً خوبی‌ها و صداقت را در اطرافش می‌بیند.
پس این ضرب‌المثل به ما می‌گوید: پیش از آن که دیگران یا شرایط زندگی را مقصر بدانیم، بهتر است کمی در خودمان دقیق شویم. شاید مشکل از نگاه و دریچه ذهن خودمان باشد. این جمله حکیمانه به ما کمک می‌کند تا مسئولیت احساسات و برداشت‌های خود را بپذیریم و درک بهتری از خود و دنیای اطرافمان پیدا کنیم.
در این نوشته، به سراغ یکی از ضرب‌المثل‌های کهن و پرمعنای ایرانی رفته‌ایم و مفهوم عمیق آن را بررسی می‌کنیم.
معنی هر چه دیدی از چشم خودت دیدی چیست؟
۱- به این معنی که دنبال مقصر دیگری نباش! مسئولیت همه چیز به عهده خود توست.
۲- معمولاً از این عبارت برای هشدار یا ترساندن کسی استفاده می‌شود. فرض کنید به دوستتان می‌گویید که به یک مهمانی خاص نرود، چون ممکن است برایش مشکل‌ساز باشد. اما او حرف شما را جدی نمی‌گیرد و اصلاً گوشش بدهکار نیست. در نهایت، شما که از این رفتار بی‌توجهی او ناراحت شده‌اید، می‌گویید: «خیلی خوب، برو! اما هر اتفاقی که افتاد، فقط و فقط نتیجه انتخاب خودت بوده است!»
یعنی هر مشکلی برایت پیش آمد، بدان که از اشتباه خودت سرچشمه گرفته، وگرنه ما همه تلاشمان را کردیم که تو را از این کار منصرف کنیم.
۳- گاهی وقتی بچه‌ها به حرف بزرگترها گوش نمی‌دهند، از این ضرب‌المثل برای هشدار به آنها استفاده می‌شود. یعنی اگر فلان کار را انجام دهی، باید عواقبش را هم بپذیری! مثلاً اگر کسی از این قضیه باخبر شود، هر بلایی سرت بیاید، فقط تقصیر خودت است!
توجه: برخی افراد سودجو ممکن است از چنین عبارت‌هایی برای ترساندن کودکان استفاده کنند. اما اگر پدر و مادر آگاه باشند و در همه شرایط رابطه خوب و صمیمی خود را با فرزندانشان حفظ کنند، بچه‌ها بدون ترس و نگرانی، مشکلاتشان را با آنها در میان می‌گذارند و بخش زیادی از دغدغه‌هایشان کاهش می‌یابد.
بیشتر بخوانید: ضرب‌المثل با چشم
اختصاصی-ندابلاگ