این ضرب‌المثل برای توصیف موقعیتی به کار می‌رود که در نگاه اول، دو چیز یا دو نفر کاملاً متفاوت به نظر می‌رسند، اما وقتی دقیق‌تر نگاه کنیم، می‌بینیم که در اصل و ماهیت، بسیار شبیه به هم هستند.
در گذشته، پارچه‌ای به نام “کرباس” بافته می‌شد که معمولاً از پنبه درست می‌شد. ویژگی این پارچه این بود که “سر” و “ته” آن، یعنی دو طرف طول پارچه، از نظر ظاهر و کیفیت کاملاً یکسان بودند. شما نمی‌توانستید تشخیص دهید که کدام سرِ پارچه است و کدام تهِ آن. هر دو طرف دقیقاً شبیه به هم بودند.
بنابراین، وقتی در مورد دو نفر می‌گوییم “سر و ته یه کرباسه”، یعنی این دو نفر در باطن، در خلق و خو و در ویژگی‌های اصلی، عیناً شبیه به هم هستند. ممکن است ظاهرشان یا حرف‌هایشان فرق کند، اما در نهایت، هر دو یک جور فکر می‌کنند و یک جور عمل می‌کنند. این تشابه آن‌قدر زیاد است که گویی از یک جنس و از یک پارچه بافته شده‌اند.
در این نوشته می‌خواهیم به درک مفهوم و معنای واقعی این ضرب‌المثل کهن ایرانی بپردازیم. لطفاً در ادامه با ما همراه باشید.
معنی سر و ته یه کرباس یعنی چه؟
کرباس به پارچه یا لباسی گفته می‌شود که از پنبه درست شده و اغلب به رنگ سفید است.
معنی این ضرب المثل:
1- یعنی همه در یک سطح و مشابه یکدیگر هستند.
هیچ آسایشی وجود ندارد، نه در پایان زندگی و نه در طول آن
کفن و لباس هر دو در نهایت از پارچه‌ای ساده بافته شده‌اند.
صائب تبریزی
2- از این عبارت زمانی استفاده می‌شود که پس از مقایسه چند چیز یا چند رفتار، هیچ تفاوت خاصی میان آنها پیدا نکنیم و همه شبیه به هم باشند. برای نمونه، اگر کسی از شما بپرسد: “آن خانواده را چگونه دیدی؟” و شما پاسخ دهید: “همه‌شان سر و ته یک کرباسند!” یعنی همه آنها یک ویژگی مشترک – معمولاً ناپسند – دارند.
نکته: این ضرب‌المثل بیشتر برای بیان نظر منفی به کار می‌رود و کمتر در بیان ویژگی‌های مثبت استفاده می‌شود.
3- وقتی فردی با خشم در مورد گروهی می‌گوید: “همشون سر و ته یه کرباسن”، منظور این است که همه آنها در کارهای نادرست با هم همراه و همدست هستند و به ندرت می‌توان ویژگی مثبتی در آنها پیدا کرد. همه آنها فریبکار هستند!
پیشنهاد: ضرب‌المثل‌های بیشتری بخوانید.
اختصاصی–ندابلاگ