همه چیز در مورد مفهوم و معنای ضرب‌المثل “در مثل، جای بحث و گفتگو نیست” 👨🏫
این ضرب‌المثل ساده، یک نکته مهم را به ما یادآوری می‌کند. وقتی کسی برای توضیح یک موضوع از یک مثال یا داستان کوتاه استفاده می‌کند، هدفش این است که مطلب را روشن‌تر و قابل درک‌تر کند. در چنین موقعیتی، بحث کردن درباره خودِ مثال، کار درستی نیست.
مثلاً اگر کسی بگوید: “رفتار او مانند کسی است که در طوفان، چتر خود را بسته است”، هدفش این نیست که در مورد چتر یا طوفان با شما بحث کند. بلکه می‌خواهد بی‌فکری یک عمل را نشان دهد. بنابراین، بحث کردن روی اینکه “شاید باد شدید بوده” یا “شاید چترش خراب بوده”، باعث می‌شود اصل مطلب گم شود.
این ضرب‌المثل به ما می‌گوید: به جای گیر دادن به خود مثال، به پیام اصلی و مفهومی که فرد می‌خواهد برساند، توجه کنید.
در این بخش به توضیح و مفهوم این ضرب‌المثل ایرانی می‌پردازیم. در ادامه با هم معنای آن را بررسی می‌کنیم.
مناقشه یعنی چه؟
بحث و گفت‌وگو در زبان عربی از ریشه “ن ق ش” و بر وزن مفاعله ساخته می‌شود (البته در فارسی آن را مناقِشه تلفظ می‌کنیم).
هم‌معنی‌های آن عبارت‌اند از: گفت‌وگو و مباحثه کردن، مجادله و بحث کردن با دیگری، و نیز سختگیری در انجام کاری.
در مثل جای مناقشه نیست یعنی چه؟
وقتی کسی برای توضیح یک موضوع از مثال یا ضرب‌المثل استفاده می‌کند، لازم نیست بیش از حد به جزئیات آن مثال گیر بدهی. نکته مهم این است که مفهوم اصلی را بفهمی و منظور گوینده را درک کنی.
یعنی ممکن است یک مثال یا ضرب‌المثل از نظر فنی کاملاً دقیق نباشد (اگر بخواهیم خیلی ریزبینانه بررسی کنیم!). اما هدف اصلی این است که فهم مطلب را برای شنونده آسان‌تر کند.
مثلاً وقتی کسی می‌گوید: “فلانی حرف‌های گنده‌تر از دهنش می‌زنه!”، کسی نمی‌آید بپرسد: “مگر اندازه دهانش را اندازه گرفته‌ای که می‌گویی حرف‌هایش بزرگ‌تر است؟!” چون همه می‌دانند منظور این است که آن شخص بزرگ‌تر از حد خودش حرف می‌زند یا ادعاهای بی‌اساسی دارد. در واقع با این ضرب‌المثل، مفهوم سریع‌تر و مؤثرتر منتقل می‌شود.
پس وقتی کسی برایت مثالی می‌زند، زیاد سخت نگیر و سعی کن منظور اصلی او را بفهمی، نه اینکه دنبال نقص در مثالش باشی.
⚠️ البته این به معنای پذیرش کورکورانه حرف دیگران نیست. هر فرد عاقلی باید وقتی حرفی می‌شنود، درباره آن فکر کند و ببیند هدف گوینده چیست: آیا می‌خواهد مطلب مفیدی به من بیاموزد یا دارد با یک مثال گمراه‌کننده ذهن مرا منحرف می‌کند؟
پس شنونده هم باید هوشیار باشد 😉
اگر می‌خواهید تمامی ضرب‌المثل‌های فارسی را یاد بگیرید کافیست روی لینک زیر کلیک کرده و روزانه با ۵ دقیقه مطالعه با ۱۰ ضرب‌المثل آشنا شوید.
معنی ۵ هزار ضرب‌المثل فارسی رو بدانید.
اختصاصی-ندابلاگ