همه چیز درباره معنی و مفهوم ضرب‌المثل: “در حوضی که ماهی نیست، قورباغه سپهسالار است”
این ضرب‌المثل یک تصویر ساده و گویا ارائه می‌دهد. یک حوض را تصور کنید که در آن ماهیِ باارزش و بزرگی زندگی نمی‌کند. در چنین شرایطی، یک قورباغه کوچک و معمولی، خودش را بزرگ‌ترین و مهم‌ترین موجود آن حوض می‌بیند و ادای ارباب و فرمانده را درمی‌آورد.
در زندگی واقعی، این مثل در چه مواقعی به کار می‌رود؟
این جمله معمولاً برای توصیف افرادی استفاده می‌شود که در یک محیط کوچک یا در بین افراد کم‌تجربه و کم‌توان، خود را فردی بسیار مهم و لایق جلوه می‌دهند. دلیل این اتفاق این است که در آن فضا، فرد شایسته‌تر و توانمندتری وجود ندارد تا جایگاه واقعی آن شخص را نشان دهد.
به بیان دیگر:
وقکه در یک جمع یا جامعه، افراد باهوش، بااستعداد و شایسته حضور نداشته باشند، افرادی با توانایی‌های متوسط و کم، خودشان را رهبر و بهترین فرد حاضر می‌دانند. آنها به دلیل نبودن رقبای قوی، می‌درخشند و پیشرفت می‌کنند، نه به دلیل شایستگی ذاتی بسیار بالا.
این ضرب‌المثل به ما یادآوری می‌کند که گاهی موقعیت و جایگاه یک شخص، به دلیل نبودن رقیب است، نه لزوماً به دلیل مهارت و لیاقت فوق‌العاده او.
در این نوشته، به بررسی معنای یکی از ضرب‌المثل‌های کهن و پرمعنی ایرانی می‌پردازیم. امیدواریم این مطلب برای شما مفید و جالب باشد.
ضرب المثل در حوضی که ماهی نیست قورباغه سپهسالار است کنایه از چیست؟
وقتی افراد لایق و باکفایت در جامعه حضور نداشته باشند، افراد نالایق و کم‌ظرفیت جای آنها را می‌گیرند و در جایگاهی قرار می‌گیرند که از عهده‌ی آن برنمی‌آیند.
این ضرب‌المثل معمولاً زمانی به کار می‌رود که دانشمندان، خردمندان و صاحب‌نظران واقعی نادیده گرفته شوند و افراد بی‌کفایت و کم‌مایه، مسئولیت‌های مهم را بر عهده بگیرند. در چنین شرایطی، جامعه دچار مشکلات زیادی می‌شود و مردم از بسیاری از حقوق خود محروم می‌مانند.
در این مثال، ماهی نماد فرد شایسته و سزاوار است که باید در جایگاه خود باشد، و قورباغه نشان‌دهنده‌ی فرد نالایقی است که در موقعیتی قرار گرفته که لیاقت آن را ندارد.
به بیان دیگر، اگر از افراد توانمند و شایسته حمایت نکنید و حق آنها را ندهید، افراد ناشایست جای آنها را خواهند گرفت و از موقعیت پیش‌آمده سوءاستفاده خواهند کرد.
این عبارت اشاره به شرایطی دارد که در نبود افراد بزرگ و بااخلاق، افراد پست و بی‌ارزش به مقام و قدرت می‌رسند.
جناب حافظ می‌فرماید:
تکیه بر جای بزرگان نتوان زد به گزاف
مگر اسباب بزرگی همه آماده کنی
بیشتر بخوانید: آب که سر بالا بره قورباغه ابوعطا می خونه
اختصاصی-ندابلاگ