این ضرب‌المثل موقعی به کار می‌رود که بخواهیم بگوییم جای یک نفر یا یک چیز ارزشمند، خالی است و هیچ چیز و هیچ کس دیگری نمی‌تواند آن خلأ را پر کند.
مثلاً فرض کنید مادری برای مدتی خانه را ترک کرده و بچه‌ها دلتنگ او شده‌اند. پدر ممکن است برای آرام کردن آن‌ها هدیه یا خوراکی بیاورد، اما بچه‌ها باز هم راضی نمی‌شوند. در اینجا می‌گویند: “جا تره بچه نیست”، یعنی جای مادر خالی است و هیچ چیز دیگری نمی‌تواند جای محبت و حضور او را برای بچه‌ها بگیرد.
این مثل فقط برای افراد به کار نمی‌رود، بلکه می‌تواند برای از دست دادن یک موقعیت خوب، یک مکان خاص یا حتی یک وسیله‌ی قدیمی و باارزش نیز استفاده شود. هدف اصلی این است که تأکید کنیم بعضی جاها را فقط یک نفر یا یک چیز خاص می‌تواند پر کند و جایگزین کردن آن غیرممکن یا بسیار سخت است.
در این نوشته می‌خواهیم ببینیم این ضرب‌المثل کهن ایرانی چه معنایی دارد و از کجا آمده است. با ما همراه باشید تا اصل و مفهوم این گفته را با هم مرور کنیم.
معنی جا تره بچه نیست یعنی چه؟
1- یعنی اتفاقی که افتاده، برخلاف چیزی بوده که ما فکر می‌کردیم.
2- این ضرب‌المثل زمانی به کار می‌رود که چیزی یا کسی در جای همیشگی خودش نباشد.
3- برای نمونه، فرض کنید پدر و مادری صبح به اتاق فرزندشان می‌روند تا او را بیدار کنند. اما نه تنها او را در تخت نمی‌بینند، بلکه متوجه می‌شند رخت‌خواب خیس شده؛ چون فرزندشان شب ادراری داشته 😁. در این موقعیت می‌گویند: ای وای! جای خیس است، اما بچه‌ای اینجا نیست!
اگر برای کسی مشکلی پیش بیاید که اصلاً انتظارش را نداشته، از این ضرب‌المثل استفاده می‌کند. یعنی چیزی که حالا اتفاق افتاده، کاملاً برخلاف تصوراتش بوده و حتی فکرش را هم نمی‌کرده چنین چیزی رخ دهد.
4- گاهی هم این مثل زمانی گفته می‌شود که افراد نسبت به یک مشکل بی‌توجه بوده‌اند و پس از رخ دادن آن، تازه به هوش می‌آیند و متوجه موضوع می‌شوند.
5- شوکه شدن از اتفاقاتی که اصلاً قابل پیش‌بینی نبوده‌اند.
بیشتر بخوانید: ضرب‌المثل درباره تعجب کردن
اختصاصی – ندابلاگ