**درک معنی و مفهوم ضرب‌المثل “جانماز آب کشیدن”**
این ضرب‌المثل برای توصیف افرادی به کار می‌رود که ظاهر بسیار مذهبی و نیکو دارند، اما در عمل و در باطن، ممکن است آنگونه که نشان می‌دهند نباشند.
تصور کنید یک “جانماز” که وسیله‌ای برای نماز خواندن است، کاملاً تمیز و پاک به نظر برسد، زیرا روی آن آب ریخته‌اند و آن را شسته‌اند. این تمیزیِ ظاهری است. این مثل اشاره می‌کند به کسانی که مانند آن جانماز، فقط در ظاهر خود را فردی بسیار متدین و مقدس نشان می‌دهند، اما اعمال و نیت‌های درونی آنان ممکن است با این ظاهر سازگار نباشد.
به بیان ساده‌تر، این ضرب‌المثل هشدار می‌دهد که ما نباید تنها به ظاهر افراد توجه کنیم. ممکن است کسی در چشم دیگران بسیار pious و نیکوکار به نظر برسد، اما در خلوت و در زندگی شخصی، رفتارش کاملاً متفاوت باشد.
این مثل بر اهمیت صداقت و یکرنگی در ایمان تأکید دارد و یادآور می‌شود که ارزش واقعی یک فرد به اعمال و اخلاق او در همه حال است، نه فقط به نمایشی که در ملاء عام دارد.
در این نوشته، می‌خواهیم معنی، پیشینه و مفهوم بنیادی این ضرب‌المثل کهن ایرانی را بررسی کنیم. در ادامه با ما همراه باشید.
جانماز آب کشیدن کنایه از چیست؟
به افرادی گفته می‌شود که با ظاهری آراسته و رفتاری مصنوعی، خود را فردی بسیار متدین و پرهیزکار نشان می‌دهند، اما در باطن، دروغگو و دوچهره هستند.
جانماز، نماد دینداری و عبادت است؛ بعضی افراد آنقدر به ظاهر دین مقید نشان می‌دهند که حتی به جانمازشان هم حساسیت بیش از حد دارند و مدام آن را می‌شویند تا مبادا نمازشان اشکال داشته باشد. اما این کارها را بیشتر در جمع و جلوی چشم دیگران انجام می‌دهند تا مردم آن‌ها را فردی پارسا و عارف ببینند.
یعنی در ظاهر، در عبادت و دینداری آنقدر زیاده‌روی می‌کنند که خود را برتر از دیگران جلوه دهند.
افراد خشکه مقدس کسانی هستند که از دین فقط به عنوان وسیله‌ای برای رسیدن به مقاصد و منافع دنیوی خود استفاده می‌کنند. اما اگر آن‌ها را در موقعیت‌های حساس و آزمون‌های اخلاقی — مانند امانتداری، راستگویی، وفاداری به پیمان و موارد مشابه — بیازمایید، قطعاً خیانت، دروغگویی و پیمان‌شکنی آن‌ها آشکار خواهد شد.
کسی که واقعاً دیندار است، نه تنها ظاهری متعهد دارد، بلکه درون و نیت او نیز با رفتارش یکسان است و به هیچ‌کس — چه مسلمان و چه غیرمسلمان — خیانت نمی‌کند.
بیشتر بخوانید: ضرب المثل در مورد دورویی
ضرب المثل های فارسی با آب
اختصاصی-ندابلاگ