بی‌مایه فطیره یعنی چی؟
حتماً شما هم این ضرب‌المثل قدیمی را شنیده‌اید: “بی‌مایه فطیره”. این جمله در اصل به کسی گفته می‌شود که ادعا و پز زیادی دارد، اما در باطن چیزی برای ارائه کردن ندارد. مثل کسی که ظاهری بسیار شیک و آراسته دارد، ولی از درون پوچ و بی‌محتواست.
ریشه این ضرب‌المثل به آشپزخانه برمی‌گردد. “فطیر” یا “فطیره” یک نوع نان یا شیرینی ساده است که برای درست کردنش به مواد اولیه کمی نیاز است. “مایه” هم همان خمیرمایه یا مواد اصلی است که به خمیر حجم و حالت می‌دهد.
حالا اگر کسی بخواهد بدون این “مایه” یک فطیره درست کند، چه می‌شود؟ نتیجه یک نان یا شیرینی بی‌روح، پف نکرده و بی‌مزه است که فقط ظاهری شبیه به فطیره دارد، اما از درون هیچ ارزشی ندارد.
این دقیقاً شبیه آدمی است که ادعای بزرگی دارد، اما دانش، مهارت یا شخصیت واقعی درونش نیست. فقط حرف می‌زند و خودنمایی می‌کند، اما وقتی پای عمل می‌رسد، هیچ کاری از دستش برنمی‌آید.
پس این ضرب‌المثل به ما یادآوری می‌کند که به جای نمایش دادن و ادعاهای توخالی، روی پرورش مهارت‌ها و دانش واقعی خودمان وقت بگذاریم. ارزش واقعی به چیزی است که در درونمان داریم، نه فقط به حرف‌هایی که می‌زنیم.
در این نوشته می‌خواهیم به درک مفهوم و معنای واقعی این ضرب‌المثل کهن ایرانی بپردازیم. لطفاً در ادامه با ما همراه باشید.
معنی بی‌مایه فطیره چیست؟
1- معنای فطیر: فطیر به نانی گفته می‌شود که در خمیر آن از مایه خمیر استفاده نشده باشد. این ضرب‌المثل به ما یادآوری می‌کند که اگر از اول کار، به درستی سرمایه‌گذاری و تلاش نکنی، در پایان نتیجه‌ای نخواهی گرفت.
2- معمولاً وقتی می‌خواهیم به کسی راهنمایی بی‌ضرر بدهیم از این ضرب‌المثل استفاده می‌کنیم. مثلاً می‌گوییم: اگر برای این کار انرژی و برنامه‌ریزی کافی نکنی، مثل نان بی‌مایه می‌ماند که در آخر به هیچ چیز مفیدی تبدیل نمی‌شود.
3- این ضرب‌المثل بیشتر زمانی به کار می‌رود که فردی قصد شروع کاری مهم یا سرمایه‌گذاری دارد. یعنی اگر هزینه و وقت کافی نگذاری و دقت به خرج ندهی، نه تنها سودی نمی‌بری، بلکه ممکن است متضرر هم بشوی.
4- گاهی این مثل برای اشاره به نتیجه‌ای مشخص و قابل پیش‌بینی در آینده به کار می‌رود.
5- اگر برای کاری تلاش و زمان کافی صرف نکنی، در واقع عمرت را بیهوده تلف کرده‌ای.
دین را طلب نکردی و دنیا ز دست شد
همچون سبوس تر نه خمیری و نه فطیر
ناصرخسرو
پیشنهاد: ضرب‌المثل‌های بیشتری بخوانید
اختصاصی-ندابلاگ