وقتی می‌گوییم “پیمانه کسی پر شدن”، منظور این است که دوران خوشی و موفقیت یک فرد به پایان رسیده و زمان سختی یا شکست او فرا رسیده است.
این ضرب‌المثل معمولاً برای کسانی به کار می‌رود که مدتی در رفاه و قدرت زندگی کرده‌اند، اما اکنون روزگار بر وفق مرادشان نیست و دوران ناخوشایندی را سپری می‌کنند. در حقیقت، این عبارت به این مفهوم اشاره دارد که هر شادی و پیشرفتی پایانی دارد و گردش روزگار همیشه یکسان نیست.
ریشه این اصطلاح به پیمانه‌های قدیمی برمی‌گردد که برای اندازه‌گیری غلات استفاده می‌شد. وقتی پیمانه پر می‌شد، دیگر جایی برای اضافه کردن چیزی نبود. این تصویر به خوبی نشان میدهد که گنجایش دوران خوب هر کس محدود است و زمانی می‌رسد که این گنجایش به پایان می‌رسد.
در این نوشته، می‌خواهیم با هم معنی و مفهوم اصلی یکی از ضرب‌المثل‌های کهن و پرمعنی ایرانی را بررسی کنیم. امیدواریم این مطلب برایتان مفید و جالب باشد.
معنی پیمانه کسی پر شدن چیست؟
این ضرب‌المثل معمولاً به پایان رسیدن زندگی کسی اشاره دارد. مثلاً وقتی می‌گویند “پیمانهٔ عمرش لبریز شد”، یعنی زمان مرگش فرا رسیده و روزهای زندگانی‌اش به پایان رسیده است.
گاهی هم این عبارت برای بیان تمام شدن شکیبایی فرد به کار می‌رود. یعنی کسی آنقدر سکوت کرده و سخنان ناخوشایند دیگران را بدون اعتراض شنیده که در نهایت صبرش به پایان رسیده و خشمگین شده است.
اگر این عبارت با واژه‌های دیگری همراه شود، باز هم معنای “پایان یافتن” میدهد. برای نمونه:
– پرشدن پیمانهٔ صبر: یعنی طاقت فرد تمام شده و عصبانی است.
– پرشدن پیمانهٔ عمر: یعنی زندگی به پایان رسیده و مرگ فرارسیده.
– پرشدن پیمانهٔ دلخوشی: یعنی ناامیدی جای امید را گرفته.
– پرشدن پیمانهٔ شادی: یعنی دوران خوشی تمام شده و غم آغاز شده.
شرایطی که افراد از این ضرب‌المثل استفاده می‌کنند، مفهوم اصلی آن را نشان میدهد.
به طور کلی، این ضرب‌المثل کنایه از پایان یافتن عمر یا از کوره دررفتن و تمام شدن صبر است.