همه آدم‌ها در زندگی، سزاوار چیزی هستند که با رفتار و شخصیت خودشان نشان می‌دهند. این ضرب‌المثل به ما یادآوری می‌کند که هر فردی به اندازه شایستگی‌ها و اعمالش، پاداش یا نتیجه می‌گیرد.
مثلاً اگر کسی همیشه با دیگران با مهربانی و احترام رفتار کند، معمولاً مهربانی و احترام دیگران را هم دریافت می‌کند. برعکس، اگر کسی بداخلاق باشد یا کارهای ناشایست انجام دهد، نباید انتظار داشته باشد که دیگران با او رفتار خوبی داشته باشند.
این مثل به ما می‌گوید که زندگی مانند آینه‌ای است که رفتارهای خودمان را به خودمان بازمی‌گرداند. پس اگر می‌خواهیم دنیا به ما خوبی نشان دهد، باید اول خودمان خوب باشیم و رفتاری درست داشته باشیم.
در این نوشته به بررسی مفهوم، ریشه و معنای اصلی این ضرب‌المثل کهن و پرمعنی ایرانی می‌پردازیم. امیدواریم مطالب برایتان مفید و جذاب باشد.
خلایق هر چه لایق یعنی چی؟
خلایق: جمع خلیقه 1 – طبیعت ها، سرشت ها 2 – مخلوقات، مردم
1- یعنی هر کس به هر جایگاهی که رسیده لایق آن است. چه خوب باشد چه بد.
2- بیشتر وقت ها این ضرب المثل را برای کسانی به کار می برند که قصد راهنمایی کردن او را دارند ولی او لجبازی می کند و حرف خودش را قبول دارد. در این هنگام به او می گویند: خلایق هر چه لایق؛ یعنی به هر چیزی که لیاقتش را داری میرسی.
و برای آدم لجباز بیشتر این معنی را میدهد: یعنی لیاقت تو همین جایگاه پست و بی ارزش است. همان بهتر که در همین جایگاه بمانی. لیاقت پیشرفت نداری.😬
3- خلق و خوی هرکس، آن را می پسندد که بیشتر با او هماهنگ است.
5- به مقدار لیاقت و شایستگی هرکس، از بهترین ها نصیبش می شود.
خلایق هر چه لایق در قرآن
الْخَبِیثَاتُ لِلْخَبِیثِینَ وَالْخَبِیثُونَ لِلْخَبِیثَاتِ وَالطَّیِّبَاتُ لِلطَّیِّبِینَ وَالطَّیِّبُونَ لِلطَّیِّبَاتِ ( سوره : النور آیه : ۲۶)
«زنان ناپاک برای مردان ناپاک هستند و مردان ناپاک برای زنان ناپاک می‌باشند. همچنین زنان پاک‌سرشت برای مردان پاک‌سرشت و مردان پاک‌سرشت برای زنان پاک‌سرشت هستند»
این آیه به ما می‌گوید که هر فردی به آنچه شایستگی آن را دارد می‌رسد. افراد با ویژگی‌های اخلاقی مشابه، جذب یکدیگر می‌شوند. همان‌طور که در ضرب‌المثل معروف گفته می‌شود: هر چیز همجنس خود را جذب می‌کند.