این ضرب‌المثل برای توصیف کسی به کار می‌رود که از چیزی یا کسی به شدت می‌ترسد و با عجله و سراسیمه از آن موقعیت فرار می‌کند.
معنی اصلی این اصطلاح به رفتار بعضی از حیوانات مانند سگ یا گرگ برمی‌گردد. وقتی این حیوانات می‌ترسند، معمولاً دم خود را جمع می‌کنند و آن را بین پاهای خود یا روی پشتشان قرار می‌دهند و سریع فرار می‌کنند. این حالت نشان‌دهنده‌ی ترس و تسلیم شدن آن‌هاست.
در زندگی روزمره، از این ضرب‌المثل برای افرادی استفاده می‌شود که به خاطر ترس ناگهانی، کاری را نیمه‌کاره رها می‌کنند یا با شتاب و وحشت از یک مکان یا موقعیت می‌گریزند. این مثل بر شدت ترس فرد و واکنش سریع او برای فرار تأکید دارد.
در این نوشته با معنا و مفهوم اصلی ضرب‌المثل قدیمی و ایرانی “ترس، دمش را روی کولش گذاشت و در رفت” آشنا خواهید شد. با ندابلاگ همراه باشید.
معنی دُمش را روی کولش گذاشت و در رفت چیست؟
1- یعنی ترسید و به سرعت فرار کرد.
2- معمولاً این ضرب‌المثل را برای کسانی به کار می‌برند که با حرف‌های بزرگ و ادعاهای فراوان وارد جمعی می‌شوند تا خودشان را نشان دهند یا دیگران را بترسانند. اما در پایان، توانایی انجام حرف‌هایشان را ندارند و مجبور می‌شوند آنجا را ترک کنند، چون اگر بمانند، نتیجه‌ای جز ضرر برایشان ندارد.
در چنین مواقعی، افراد آن جمع می‌گویند: فلانی چقدر ادعا داشت، اما حالا از ترس، دمش را گذاشت روی کولش و در رفت!
3- این عبارت کنایه از فرار کردن با ترس و ناامیدی است.
وقتی می‌گوییم “دمش را گذاشت روی کولش”، یعنی آنقدر سریع و ترسان فرار کرد که کسی نتوانست به او برسد.
این حالت کاملاً برعکس زمانی است که می‌گویند: “فلانی خیلی دم درازی می‌کرد”؛ یعنی بیش از حد خود را مهم نشان می‌داد و به دیگران آزار می‌رساند.
4- این ضرب‌المثل به کسی گفته می‌شود که زیاد لاف می‌زند و پُز میدهد، اما وقتی در عمل کم می‌آورد، به سرعت صحنه را ترک می‌کند.
5- این عبارت بیشتر برای مسخره کردن دشمنان به کار می‌رود؛ وقتی که نقشه‌هایشان برای آسیب زدن به دیگران با شکست مواجه می‌شود و مجبور به فرار می‌شوند.