این ضرب‌المثل زیبا در موقعیت‌هایی به کار می‌رود که یک موضوع، کاملاً روشن و واضح باشد و نیاز به توضیح اضافه نداشته باشد. وقتی حقیقتی آن‌قدر آشکار است که همه می‌توانند آن را ببینند و درک کنند، توضیح دادن دوباره‌ی آن، کاری بیهوده و بی‌فایده به نظر می‌رسد.
مثلاً وقتی هوا آفتابی است و خورشید به وضوح در آسمان می‌درخشد، گفتن این که «هوا آفتابی است» بی‌معنی خواهد بود. این مثل به ما یادآوری می‌کند که برای چیزهای واضح و بدیهی، نباید وقت خود را با توضیح و بیان آن تلف کنیم.
در این نوشته می‌خواهیم به درک مفهوم اصلی این ضرب‌المثل کهن ایرانی بپردازیم. با ما در ندابلاگ همراه باشید.
معنی آنرا که عیان است چه حاجت به بیان است یعنی چه؟
۱- وقتی چیزی کاملاً واضح و آشکار باشد، دیگر نیازی به توضیح دادن ندارد. کلمهٔ “عیان” از ریشهٔ “عین” گرفته شده است. عین به معنای چشم است؛ یعنی چیزی که با چشم خود به روشنی می‌بینید و برای همه آشکار است.
۲- ظاهر افراد نشان‌دهندهٔ درونشان است. مثلاً وقتی کسی عصبانی است، حالت چهره و بدنش تغییر می‌کند؛ رگ‌های گردنش برجسته می‌شود، صورتش سرخ می‌گردد، گاهی دست‌وپایش می‌لرزد و… هر کسی که این فرد را ببیند، از روی همین نشانه‌های ظاهری متوجه خشم او می‌شود. دیگر لازم نیست خودش بگوید که عصبانی است.
۳- رفتار و عملکرد افراد در جامعه، شخصیت واقعی آن‌ها را نشان می‌دهد. مردم بدون این که خود شخص از خودش تعریف کند، بر اساس آنچه از او می‌بینند، می‌توانند شخصیتش را تشخیص دهند.
مثلاً اگر کسی حیله‌گر و فریبکار باشد، یا اگر کسی تقلب می‌کند، هر چقدر هم سعی کند خودش را خوب نشان دهد یا حتی دیگری از بدی‌هایش بگوید، این ضرب‌المثل به کار می‌رود. یعنی نه لازم است بدی‌هایش را بگویی، نه لازم است دروغ بگویی و او را خوب جلوه دهی، چون همه چیز از رفتار و ظاهرش برای دیگران روشن است.
پیشنهادی:
ضرب‌المثل: “طلا که پاکه، چه منتش به خاکه”
اختصاصی– ندابلاگ