ساخت ربات‌های هوش مصنوعی که شبیه انسان هستند، یکی از هیجان‌انگیزترین و بزرگترین دستاوردهای دنیای فناوری به شمار می‌رود. این ربات‌ها با الگوبرداری از بدن و ذهن انسان، روش ارتباط ما با فناوری را دگرگون می‌کنند. هدف اصلی، ساخت رباتی است که تا حد امکان شبیه انسان به نظر برسد و بتواند به راحتی در کنار ما زندگی و کار کند. در ادامه، با ۱۰ نمونه از پیشرفته‌ترین ربات‌های انسان‌نمای جهان آشنا می‌شویم که مرزهای دانش را جابجا کرده‌اند.
**آنچه در این مطلب می‌خوانید:**
– معرفی ۱۰ ربات هوش مصنوعی انسان‌نما
۱. سوفیا (Sophia)
۲. ربات تسلا (Optimus/Tesla Bot)
۳. آمیكا (Ameca)
۴. اطلس (Atlas)
۵. هوما (Huma)
۶. یونیتری اچ۱ (Unitree H1)
۷. نائو (Nao)
– ربات انسان‌نمای ایرانی
– پرسش‌های متداول
– ربات هوش مصنوعی انسان‌نما چه ویژگی دارد؟
– طبیعی‌ترین ربات انسان‌نمای جهان کدام است؟
– پیشرفته‌ترین ربات از نظر حرکت و تعادل چیست؟
– آیا ربات تسلا (اپتیموس) به بازار عرضه شده است؟
– بزرگترین مشکل در ساخت ربات انسان‌نما چیست؟
– ربات سورنا، نمونه ایرانی، در چه مرحله‌ای قرار دارد؟
– آینده پیش‌رو: نقش ربات‌های انسان‌نما در جهان فردا
معرفی ۱۰ ربات هوش مصنوعی انسان نما
طراحی و ساخت ربات‌های هوشمند شبیه به انسان با سرعت زیادی در حال پیشرفت است. هر ربات جدیدی که ساخته می‌شود، گامی مهم در راستای ایجاد هوش مصنوعی مجهز به جسم فیزیکی به شمار می‌رود. در ادامه، ده نمونه از پیشرفته‌ترین این ربات‌ها را می‌شناسیم:
۱. ربات انسان نما سوفیا (Sophia)
ربات سوفیا که یک ربات شبیه به انسان است، توسط شرکت هانسن روبوتیکس در هنگ‌کنگ ساخته شده و اکنون به عنوان معروف ترین ربات انسان‌نمای جهان شناخته می‌شود. آنچه سوفیا را خاص کرده، ظاهر بسیار طبیعی و توانایی‌های چشمگیر او در نشان دادن احساسات مختلف روی چهره‌اش است. هوش مصنوعی این ربات به شکلی طراحی شده که با ارتباط برقرار کردن با انسان‌ها، چیزهای جدید یاد می‌گیرد و در گفت‌وگوها، پاسخ‌هایی منطقی و گاهی بامزه می‌دهد. سوفیا که یکی از پیشرفته‌ترین ربات‌ها در زمینه ارتباطات اجتماعی محسوب می‌شود، نخستین رباتی است که از یک کشور (عربستان سعودی) تابعیت دریافت کرده. سازندگان سوفیا امیدوارند در آینده از او در حوزه‌هایی مانند آموزش و خدمات درمانی استفاده کنند.
۲. ربات انسان نما تسلا (Optimus/Tesla Bot)
ربات انسان‌نمای تسلا که به آن اپتیموس هم می‌گویند، یکی از بزرگترین و بلندپروازانه‌ترین پروژه‌های ایلان ماسک و شرکت تسلا به شمار می‌رود. هدف از ساختن این ربات، طراحی یک ربات دوپا است که بتواند کارهای تکراری، کسل‌کننده یا پرخطر را در کارخانه‌ها و بعداً حتی در خانه‌ها انجام دهد. تسلا اعتقاد دارد که هوش مصنوعی قدرتمندی که برای سیستم رانندگی خودکار خودروهایش ساخته، به راحتی می‌تواند در ربات‌های انسان‌نما هم به کار گرفته شود. اپتیموس به عنوان یک ربات که امکان تولید انبوه دارد، قصد دارد به پیشرفته‌ترین ربات انسان‌نمای هوش مصنوعی تبدیل شود که به تعداد بسیار زیاد ساخته می‌شود.
۳. آمیكا (Ameca)
آمیكا، ساخته یک شرکت انگلیسی به نام Engineured Arts، به خاطر حرکات نرم و بسیار طبیعی چهره‌اش ستایش شده است. این ربات بیشتر روی حرکات بدن و صورت انسان تمرکز دارد و در نشان دادن احساسات و برقراری ارتباط بدون کلام، بسیار توانمند است. آمیكا در درجه اول یک ابزار پژوهشی برای بررسی نحوه تعامل انسان و ربات و مطالعه رابط‌های کاربری است، نه یک رباتی که برای انجام کارهای عملی ساخته شده باشد. با این حال، ظاهر و حرکات آن در شبیه‌سازی انسان، واقعاً کم‌نظیر و خارق‌العاده است.
۴. اطلس (Atlas)
اطلس، ساخته شرکت بوستون داینامیکس در آمریکا، نماد قدرت و تحرک در دنیای ربات‌های انسان‌نماست. چیزی که اطلس را مشهور کرده، ظاهر شبیه انسان نیست، بلکه مهارت‌های خارق‌العاده‌ای است که دارد: می‌دود، می‌پرد، بارهای سنگین را بلند می‌کند و حتی حرکات پیچیده‌ای مثل پارکور و رقص انجام می‌دهد. این ربات نشان می‌دهد که چقدر در کنترل حرکات خود در موقعیت‌های دشوار پیشرفته است و از این نظر، یکی از برترین ربات‌های انسان‌نمای هوشمند در زمینه مدیریت و هدایت حرکات به شمار می‌رود.
۵. هوما (Huma)
هوما یک ربات است که شرکت سانچواری ای‌آی در کشور کانادا آن را ساخته است. این شرکت قصد دارد ربات‌های همه‌فن‌حریفی تولید کند که بتوانند در هر نوع محیط کاری، کارهای گوناگون را به خوبی و با انعطاف انجام دهند. هوما بیشتر روی بهتر کردن مهارت‌های حرکتی و همچنین توانایی تشخیص و کار با چیزهای پیچیده در محیط اطرافش تمرکز کرده است.
۶. یونیتری آیدا (Unitree H1)
ربات یونیتری آیدا (H1) توسط یک شرکت چینی به نام یونیتری رباتیکس ساخته شده است. این ربات انسان‌نما با قیمت مناسب طراحی شده تا به‌صورت گسترده در دسترس عموم قرار گیرد و برای استفاده در بازارهای تجاری آماده شود. آیدا روی تندروی و توانایی بالای حرکتی تمرکز دارد و امکان به کارگیری آن در مکان‌هایی مانند انبارها، سیستم‌های حمل‌ونقل و محیط‌های صنعتی در حال بررسی است.
۷. نائو (Nao)
نائو یک ربات کوچک و جذاب است که توسط شرکت فرانسوی آلدهباران رباتیکس (که حالا بخشی از سافت‌بنک رباتیکس محسوب می‌شود) ساخته شده. این ربات بیشتر برای کارهای آموزشی و پژوهشی به کار می‌رود. نائو یک پلتفرم باز دارد که پژوهشگران و دانشجویان می‌توانند برای آن برنامه‌های تازه طراحی کنند، به ویژه در زمینه ارتباط اجتماعی با کودکان و سالمندان.
هیومن آیدا (Humanoid Ai-Da)
هیومن آیدا توسط متخصصان رباتیک و هوش مصنوعی در بریتانیا خلق شده است. آیدا در واقع یک ربات هنرمند به شمار می‌آید. این ربات با کمک یک بازوی رباتیک قادر به کشیدن نقاشی است و با بهره‌گیری از دوربین‌ها و الگوریتم‌های هوش مصنوعی، تابلوهای پرتره و آثار هنری خلق می‌کند. آیدا نمونه‌ای از یک ربات انسان‌نماست که در عرصه هنر و خلاقیت فعالیت دارد.
ربات انسان نما ایرانی
تا به امروز، پژوهش‌ها و طرح‌های علمی زیادی در زمینه رباتیک در ایران انجام شده است. اما تعداد ربات‌هایی که به مرحله تولید انبوه رسیده باشند یا در جهان به شهرت جهانی مانند ربات‌های انسان‌نمای هوشمند (مثل سوفیا و اپتیموس) دست یافته باشند، بسیار کم است. با این حال، اصلی‌ترین کوشش در این زمینه، مربوط به کارهای دانشگاهی است:
**سورنا (Surena)**: سورنا نام مجموعه‌ای از پروژه‌های ساخت ربات‌های انسان‌نما است که توسط پژوهشگران دانشگاه تهران در حال توسعه است. مدل‌های گوناگون این ربات (برای نمونه سورنای ۴) می‌توانند حرکات پیچیده انجام دهند، راه بروند، از پله‌ها بالا روند و با افراد گفت‌وگو کنند. هدف از ساخت سورنا، پیشبرد دانش رباتیک در داخل کشور، مطالعه روی حرکت ربات‌های دوپا و استفاده از آن در موقعیت‌هایی مانند امداد و صنعت است. هرچند سورنا بیشتر یک نمونه پژوهشی به شمار می‌رود تا یک ربات تجاری مانند تسلا، اما همچنان مهم‌ترین نماد تلاش ایران در مسیر ساخت ربات‌های انسان‌نماست.
| نام ربات | شرکت سازنده | کشور سازنده | تمرکز اصلی |
| سوفیا (Sophia) | Hanson Robotics | هنگ کنگ | تعامل اجتماعی، چهره طبیعی |
| تسلا اپتیموس (Tesla Optimus) | Tesla | آمریکا | کار صنعتی، تجاری‌سازی انبوه |
| آمیكا (Ameca) | Engineered Arts | بریتانیا | نمایش احساسات چهره، حرکات طبیعی |
| اطلس (Atlas) | Boston Dynamics | آمریکا | پویایی حرکتی، پارکور، نجات |
| هوما (Huma) | Sanctuary AI | کانادا | کارهای عمومی، دستکاری اشیاء |
| یونیتری آیدا (Unitree H1) | Unitree Robotics | چین | راه رفتن سریع، تجاری‌سازی اقتصادی |
| نائو (Nao) | SoftBank Robotics | فرانسه | آموزش، پژوهش، تعامل اجتماعی |
| هیومن آیدا (Humanoid Ai-Da) | Ai-Da Robotics | بریتانیا | هنر، نقاشی، خلاقیت |
| سورنا (Surena) | دانشگاه تهران | ایران | پژوهش، حرکات دوپا، آموزش |
سوالات متداول
تعریف ربات هوش مصنوعی انسان نما چیست؟
ربات‌های انسان‌نمای هوشمند، ماشین‌هایی هستند که ظاهری مانند انسان دارند؛ یعنی دارای سر، بدن، دو دست و دو پا هستند. گاهی حتی طرز فکر و یادگیری آن‌ها نیز تا حدی به انسان شبیه است. این ربات‌ها با استفاده از هوش مصنوعی، محیط اطراف خود را درک می‌کنند، از تجربیات یاد می‌گیرند، تصمیم می‌گیرند و با انسان‌ها یا محیط تعامل برقرار می‌کنند. به همین دلیل می‌توانند در فضاهایی که برای زندگی و کار انسان‌ها ساخته شده‌اند — مثل خانه، بیمارستان یا کارخانه — به خوبی فعالیت داشته باشند و کارهای مختلفی را انجام دهند.
طبیعی ترین ربات انسان نما دنیا کدام است؟
امروزه ربات‌های انسان‌نمای سوفیا و آمیكا، طبیعی‌ترین چهره و توانایی نمایش احساسات را در میان ربات‌ها دارند. اگرچه آمیكا در نشان دادن حالات چهره بی‌همتاست، اما سوفیا به خاطر پوست سیلیکونی خود، در رسانه‌ها به عنوان رباتی که بیش از همه به انسان شبیه است، شناخته می‌شود.
پیشرفته ترین ربات انسان نما هوش مصنوعی در زمینه حرکتی کدام است؟
ربات اطلس که توسط شرکت بوستون داینامیکس ساخته شده، به عنوان یکی از پیشرفته‌ترین ربات‌های شبیه به انسان در زمینه حرکت و کنترل فیزیکی شناخته می‌شود. این ربات با بهره‌گیری از سامانه‌های هیدرولیک پیشرفته و برنامه‌ریزی‌های دقیق، می‌تواند کارهای پیچیده‌ای مانند حرکات آکروباتیک، پریدن از ارتفاع و حفظ تعادل حتی روی زمین‌های ناهموار را به خوبی انجام دهد.
آیا ربات انسان نما تسلا (اپتیموس) آماده عرضه به بازار است؟
ربات انسان‌نمای تسلا با نام اپتیموس هنوز در مراحل ابتدایی ساخت و آزمایش است. ایلان ماسک امیدوار است در آینده این ربات به صورت انبوه تولید شود و قیمت مناسبی هم داشته باشد. اما هنوز زمان دقیقی برای عرضه آن به بازار مشخص نشده و راه زیادی تا تبدیل شدن به یک محصول کامل و آماده فروش باقی مانده است.
بزرگترین چالش در ساخت بهترین ربات انسان نما دنیا چیست؟
بزرگترین مشکل این است که بتوانیم حرکت روان و طبیعی ربات‌ها را با هوش و درک انسانی و همچنین مهارت بالا در کار با اشیاء مختلف، به خوبی با هم ترکیب کنیم. هدف اصلی و مهم پژوهشگران، ساختن رباتی است که همه این توانایی‌ها را یکجا داشته باشد، قیمت مناسبی داشته باشد و بتوان در شرایط گوناگون به آن اطمینان کرد.
ربات انسان نما ایرانی سورنا تا چه سطحی توسعه یافته است؟
ربات سورنا، یک ربات انسان‌نمای ساخت ایران است که در دانشگاه تهران طراحی و ساخته می‌شود. نمونه‌های جدید این ربات، مثل مدل سورنا ۴، می‌توانند روی دو پا راه بروند، تعادل خود را حفظ کنند، با صدا با انسان‌ها ارتباط برقرار کنند و محیط اطراف خود را تشخیص دهند. هدف از ساخت این ربات، پیشرفت دانش و فناوری رباتیک در داخل کشور، تولید نرم‌افزارهای کنترل و هدایت ربات و همچنین به کارگیری آن در زمینه‌های پژوهشی و صنعتی است.
چشم‌انداز آینده: تسلط ربات هوش مصنوعی انسان نما
پیشرفت‌های جدید در ساخت ربات‌های هوش مصنوعی که شبیه انسان هستند، نشان می‌دهد به زودی ماشین‌ها به شکل فیزیکی در کنار ما زندگی خواهند کرد. شرکت‌هایی مانند تسلا، بوستون داینامیکس و هانسن روبوتیکس در حال ساختن این ربات‌ها هستند که می‌توانند آینده کار و زندگی ما را به کلی تغییر دهند.
تسلا هدف بزرگی دارد: تولید انبوه رباتی به نام اپتیموس که بتواند کارهای سخت و تکراری را انجام دهد. این نشان می‌دهد صنعت به سمت ساخت ربات‌های همه‌کاره پیش می‌رود. این ربات‌ها با الگوبرداری از بدن انسان، نه تنها از ابزارها استفاده می‌کنند، بلکه با ارتباط برقرار کردن با مردم، نیازهای آن‌ها را بهتر درک می‌کنند.
ربات‌هایی مانند سوفیا ثابت کرده‌اند که یک ربات انسان‌نما چقدر می‌تواند در برقراری ارتباط عاطفی با انسان‌ها موفق باشد. از طرفی، ربات اطلس نشان داده که یک ربات پیشرفته چطور می‌تواند در محیط‌های پیچیده و سخت، قدرتمند و چابک عمل کند. هدف نهایی، ساختن رباتی است که هوش و ظاهر سوفیا را با توانایی حرکتی اطلس ترکیب کند تا بهترین ربات انسان‌نمای جهان ساخته شود.
برای رسیدن به این هدف، باید چالش‌های بزرگی حل شود: ساخت باتری‌های بهتر، طراحی موتورهای کارآمد و ایجاد هوش مصنوعی که به ربات اجازه دهد از راه تجربه، خودش یاد بگیرد و در موقعیت‌های غیرمنتظره به تنهایی تصمیم بگیرد. این ربات‌ها دیگر فقط ابزارهای برنامه‌ریزی شده نیستند، بلکه موجوداتی مستقل خواهند بود که دنیا را با ما شریک می‌شوند.