پاسخ تمرین های درس بیست و دوم کتاب مطالعات اجتماعی پایه نهم
**فعالیت ۱ (با هم گفت‌وگو کنید)**
در گذشته، مردم برای حل مشکلات و تأمین نیازهایشان با یکدیگر همکاری می‌کردند. این کار باعث می‌شد کارها سریع‌تر و راحت‌تر انجام شود و همچنین روابط دوستانه و صمیمی‌تری بین آنان ایجاد کند. امروزه نیز این فرهنگ همکاری و مشارکت در بسیاری از کارهای گروهی، مانند جشن‌ها، مراسم مذهبی و کارهای خیریه دیده می‌شود.
**فعالیت ۲ (به طور گروهی انجام دهید)**
این فعالیت نیازمند کار گروهی شماست. شما باید با همفکری یکدیگر، نمونه‌هایی از همکاری و مشارکت مردم در جامعه را شناسایی کنید. برای مثال، می‌توانید درباره‌ی مشارکت در ساخت مسجد، مدرسه، کتابخانه یا کمک به نیازمندان در محلّه‌ی خودتان گفت‌وگو کرده و نتایج را در کلاس ارائه دهید.
**فعالیت ۳ (مقایسه کنید)**
در زندگی شهری، به دلیل جمعیت زیاد و مشغله‌های فراوان، گاهی روابط همسایگی و مشارکت‌های اجتماعی نسبت به گذشته کمرنگ‌تر شده است. اما در مناطق روستایی و عشایری، به دلیل کوچک‌تر بودن جامعه و وابستگی بیشتر مردم به یکدیگر، این همکاری و مشارکت همچنان نقش بسیار مهمی در زندگی روزمره دارد.
**فعالیت ۴ (تمرین کنید)**
مشارکت و همکاری در جامعه فواید بسیار زیادی دارد. برخی از این فواید عبارتند از:
* انجام سریع‌تر و بهتر کارها
* ایجاد حس همبستگی و اتحاد بین مردم
* کاهش مشکلات و هزینه‌ها
* ایجاد جامعه‌ای قوی و پیشرفته
* تقویت روحیه‌ی تعاون و نوع دوستی
**فعالیت ۵ (بررسی کنید)**
نهادها و سازمان‌های مختلفی برای تقویت مشارکت مردمی ایجاد شده‌اند. شورای شهر و روستا، شهرداری، بسیج محله و انجمن‌های خیریه از جمله این نهادها هستند. شما می‌توانید با مراجعه به سایت اینترنتی یا دفتر این سازمان‌ها در محل زندگی‌تان، با فعالیت‌های آنان بیشتر آشنا شوید.
**عنوان درس: حقوق و مسئولیت‌های شهروندی | موضوع: راهنمای گام به گام | پایه نهم**
در این درس می‌خواهیم با هم درباره‌ی حقوق و مسئولیت‌هایی که هر شهروند در جامعه دارد، یاد بگیریم. زندگی در کنار دیگران، هم حقوقی برای ما ایجاد می‌کند و هم وظایفی بر عهده‌ی ما می‌گذارد.
**حقوق شهروندی چیست؟**
منظور از حقوق شهروندی، مجموعه امتیازها و برخورداری‌هایی است که هر فرد به دلیل زندگی در یک جامعه از آن بهره‌مند می‌شود. برای مثال، حق داشتن نام و هویت، حق تحصیل، حق برخورداری از سلامت و امنیت، و حق داشتن شغل از جمله این حقوق هستند. قانون اساسی کشور ما این حقوق را برای همه مردم در نظر گرفته است.
**تکالیف و مسئولیت‌های شهروندی چیست؟**
در کنار این حقوق، هر شهروند وظایفی نیز دارد. این وظایف کمک می‌کنند تا جامعه به شکلی منظم و آرام اداره شود. احترام به حقوق دیگران، پیروی از قانون، پرداخت مالیات، حفظ محیط زیست و مشارکت در امور عمومی مانند انتخابات، بخشی از این مسئولیت‌ها هستند.
**رابطه‌ی حقوق و تکالیف**
حقوق و مسئولیت‌ها مانند دو روی یک سکه به هم پیوسته‌اند. ما نمی‌توانیم تنها به فکر گرفتن حقوق خود باشیم، در حالی که به وظایفمان عمل نکنیم. وقتی هر فرد به مسئولیت‌های خود در قبال دیگران عمل کند، در واقع به حفظ حقوق آنان نیز کمک کرده است و در نهایت، همه از یک زندگی اجتماعی بهتر بهره‌مند می‌شوند.
**نتیجه‌گیری**
شهروندی فقط زندگی در یک مکان نیست؛ بلکه یعنی عضوی فعال و مسئول در جامعه بودن. با شناخت حقوق خود و انجام درست مسئولیت‌ها، می‌توانیم در ساختن جامعه‌ای بهتر، پیشرفته‌تر و عادلانه‌تر سهیم باشیم.
پاسخ فعالیت های درس بیست و دوم مطالعات نهم
در کتاب مطالعات نهم، درس بیست و دوم به موضوع بسیار مهم “حقوق و وظایف شهروندی” می‌پردازد. در این درس یاد می‌گیریم که زندگی در یک جامعه، مانند یک قرارداد دو طرفه است. همان‌طور که ما به عنوان اعضای جامعه از امکانات و مزایایی برخوردار می‌شویم، در مقابل نیز مسئولیت‌ها و وظایفی داریم.
**حقوق شهروندی چیست؟**
حقوق شهروندی، مجموعه امتیازها و برخورداری‌هایی است که هر فرد به دلیل زندگی در یک جامعه از آن بهره‌مند می‌شود. این حقوق برای همه یکسان است و قانون از آن محافظت می‌کند. برای نمونه، حق تحصیل، حق برخورداری از سلامت، حق داشتن شغل و مسکن، و حق امنیت از مهم‌ترین این حقوق هستند.
**تکالیف شهروندی چیست؟**
در کنار این حقوق، تکالیف و مسئولیت‌هایی نیز بر عهده هر شهروند قرار دارد. این وظایف، پشتوانه اجرای حقوق هستند. وقتی هر فرد به وظایف خود عمل کند، در واقع به حفظ حقوق خود و دیگران کمک کرده است. پرداخت مالیات، رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی، محافظت از محیط زیست و شرکت در انتخابات از نمونه‌های این تکالیف هستند.
**ارتباط حقوق و تکالیف**
حقوق و تکالیف شهروندی مانند دو روی یک سکه به هم پیوسته‌اند و جدایی‌ناپذیر هستند. ما نمی‌توانیم تنها به فکر استفاده از حقوق خود باشیم، اما مسئولیت‌هایمان را نادیده بگیریم. وقتی همه مردم به قوانین احترام بگذارند و وظایف خود را انجام دهند، جامعه‌ای منظم، آباد و با آرامش خواهیم داشت.
در نهایت، آگاهی از حقوق و تکالیف و عمل کردن به آنها، نشان‌دهنده بلوغ فکری و اجتماعی یک شهروند است و به ساختن جامعه‌ای بهتر برای همه کمک می‌کند.
جواب فعالیت صفحه 151 مطالعات نهم
از معلم خود بخواهید تا قانون اساسی را به کلاس بیاورد.
همچنین می‌توانید با رفتن به سایت گروه مطالعات اجتماعی دفتر تألیف کتاب‌های درسی به آدرس http://social studies dept. talif. sch.ir متن کامل قانون اساسی را دریافت کرده و از آن استفاده کنید.
**الف) با کمک قانون اساسی، توضیح اصول ۷ و ۲۰ را که در صفحه ۱۵۳ کتاب نیامده است، بنویسید.**
**اصل 7:** طبق دستور قرآن کریم (وَ امرهُم شوری بینَهُم وَ شاوِرهُم فی الامر) شوراها (مجلس شورای اسلامی، شورای استان، شهرستان، شهر، محل، بخش، روستا و نظایر این ها) از ارکان تصمیم گیری و اداره امور کشورند.
**اصل20:** همه افراد ملت اعم از زن و مرد، یکسان در حمایت قانون قرار دارند و از همه حقوق انسانی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی با رعایت موازین اسلامی برخورداند.
**ب) برای هر یک از حقوق شهروندی که در این درس آمده، یک یا چند اصل از قانون اساسی که به آن مربوط می‌شود پیدا کنید و شماره اصل را کنار آن بنویسید.**
* حق داشتن دادخواهی و دادرسی عادلانه (اصول ۳۴ و ۳۵)
* حق برخورداری از حمایت یکسان قانون (اصول ۳۲ و ۳۸)
* حق شرکت در امور سیاسی کشور (اصل ۶)
* حق برخورداری از رفاه و تأمین اجتماعی (اصول ۲۹ و ۳۱)
**پ) در اصل ۲۱ قانون اساسی، دولت موظف شده است تا حقوق زنان را در تمام زمینه‌ها، با رعایت موازین اسلامی تضمین کند. به این اصل مراجعه کنید و برخی از موارد آن را در کلاس بیان کنید.**
* فراهم کردن زمینه‌های مناسب برای رشد شخصیت زن و احیای حقوق مادی و معنوی او.
* حمایت از مادران، به ویژه در دوران بارداری و زمانی که از فرزند نگهداری می‌کنند و نیز حمایت از کودکان بی‌سرپرست.
* ایجاد دادگاه‌های تخصصی برای پایداری و حفظ کانون خانواده.
* برقراری بیمه مخصوص برای زنان بیوه، سالخورده و بی‌سرپرست.
* سپردن نگهداری از فرزندان به مادران شایسته در شرایطی که ولی قانونی (پدر) حضور ندارد.
جواب فعالیت صفحه 152 مطالعات نهم
در ادامه، متن شما به طور کامل و با استفاده از کلمات و جملات جدید بازنویسی شده است، به طوری که مفهوم و ساختار اصلی آن حفظ شده باشد:
—
۲ – چند نمونه از حقوق شهروندی که در قانون اساسی ایران پذیرفته شده را با وضعیت مردم در زمان قاجار و پهلوی مقایسه کنید.
پاسخ: در دوره قاجار، مردم از آزادی بیان و حق انتقاد برخوردار نبودند. آنها نمی‌توانستند در مسائل سیاسی مشارکت کنند و بیشتر به عنوان رعیت شناخته می‌شدند تا شهروند. همچنین دسترسی آنان به امکانات رفاهی و خدمات اجتماعی بسیار محدود بود.
از این مقایسه چه نتیجه‌ای می‌گیرید؟
پاسخ: در نظام جمهوری اسلامی، مردم از جایگاه شهروندی برخوردارند و از حقوق سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی بیشتری بهره‌مند هستند.
مردم برای دستیابی به حقوق شهروندی خود چه اقداماتی انجام داده‌اند؟
پاسخ: مردم به رهبری روحانیون و روشنفکران میهن‌دوست، مبارزات پیگیری را آغاز کردند که انقلاب مشروطه و تشکیل مجلس قانون‌گذاری از نتایج آن بوده است.
۳– کار برگ شماره (۱۶) را تکمیل کنید.
پاسخ کاربرگ ۱۶ مطالعات نهم
۴– الف) مقصود از حق برخورداری از تأمین اجتماعی چیست؟ توضیح دهید.
پاسخ: حق برخورداری از تأمین اجتماعی یعنی همه افراد بتوانند در شرایطی مانند بازنشستگی، بیکاری، پیری، ازکارافتادگی، بی‌سرپرستی، حوادث و بیماری‌ها، از پشتیبانی و خدمات لازم مانند بیمه و درمان برخوردار شوند.
دولت نیز موظف است با استفاده از درآمدهای عمومی و همکاری مردم، این خدمات و حمایت‌های مالی را برای تمام افراد کشور فراهم کند.
ب) کدام اصل از قانون اساسی کشور ما به حق تأمین اجتماعی مربوط است؟
پاسخ: اصل ۲۹ قانون اساسی.