کاربرگ شماره ۲۶ مطالعات اجتماعی پایه ششم به همراه پاسخ
پاسخ‌های کاربرگ شماره ۲۴ (بیست و چهار) کتاب مطالعات اجتماعی کلاس ششم
در این درس می‌خواهیم با دلایلی آشنا شویم که باعث شد کشورهای قدرتمند به سرزمین‌های دیگر حمله کنند و بر آنها مسلط شوند. این کار که به آن استعمار می‌گوییم، چند دلیل اصلی داشت.
یکی از مهم‌ترین دلایل، نیاز به **ثروت و منابع طبیعی** بود. کشورهای اروپایی به مواد خامی مانند طلا، نقره، ادویه، و پارچه‌های گرانبها نیاز داشتند که در آسیا، آفریقا و آمریکا به وفور یافت می‌شد. آنها می‌خواستند این منابع را با کمترین هزینه به دست آورند تا ثروتمندتر شوند.
دلیل دیگر، **یافتن بازارهای جدید برای فروش کالاهایشان** بود. این کشورها کارخانه‌های زیادی داشتند و بیشتر از نیاز خود کالا تولید می‌کردند. بنابراین به دنبال مکان‌های جدیدی می‌گشتند تا مردم آنجا را مجبور به خرید محصولات خود کنند.
**رقابت و قدرت طلبی** نیز نقش مهمی داشت. کشورهای اروپایی مانند اسپانیا، پرتغال، انگلیس و فرانسه برای اینکه نشان دهند کدام یک قدرتمندتر هستند، به رقابت با یکدیگر پرداختند. آنها فکر می‌کردند هرچه سرزمین‌های بیشتری را در اختیار بگیرند، قدرتمندتر به نظر می‌رسند.
عامل بعدی، **دلایل مذهبی و فرهنگی** بود. برخی از این کشورها می‌خواستند دین، زبان و روش زندگی خود را در سرزمین‌های دیگر گسترش دهند و مردم آن مناطق را شبیه به خود کنند.
در نهایت، **پیشرفت در دریانوردی و کشتی‌سازی** به آنها این امکان را داد که بتوانند مسافت‌های طولانی را طی کنند و به سرزمین‌های دوردست سفر کنند. ساخت کشتی‌های بزرگ و قطب نما سفرهای اکتشافی را آسان‌تر کرد.
این عوامل در کنار هم باعث شدند که دوره‌ای به نام استعمار آغاز شود و زندگی مردم در بسیاری از نقاط جهان برای مدت‌ها تحت تأثیر قرار گیرد.
جواب کاربرگه شماره بیست و چهارم 26 مطالعات اجتماعی ششم
قلمرو ایران و قراردادهای استعماری
در گذشته، کشورهای قدرتمند اروپایی که به دنبال ثروت و قدرت بیشتر بودند، به سراغ کشورهای دیگر از جمله ایران می‌آمدند. آنها با استفاده از ضعف حکومت‌ها، قراردادهایی تنظیم می‌کردند که بیشتر به نفع خودشان بود. این قراردادها را قراردادهای استعماری می‌نامند.
هدف اصلی این قراردادها، به دست آوردن منابع طبیعی و ثروت کشورها با کمترین هزینه ممکن بود. کشورهای استعمارگر معمولاً در ازای دادن وام‌های کوچک یا قول حمایت، امتیازات بزرگی مانند حق بهره‌برداری از معادن، جنگل‌ها و حتی دریافت مالیات را از حکومت ایران می‌گرفتند.
این قراردادها اغلب ضررهای زیادی برای ایران داشت. آنها باعث می‌شدند ثروت ملی ایران به جیب بیگانگان برود و اقتصاد کشور ضعیف شود. علاوه بر این، نفوذ و سلطه کشورهای خارجی بر تصمیم‌گیری‌های مهم ایران افزایش پیدا می‌کرد.
در نهایت، این قراردادهای ناعادلانه باعث شدند مردم ایران بیدار شوند و نسبت به دفاع از منافع کشورشان حساسیت بیشتری پیدا کنند. مبارزه با این قراردادها و تلاش برای خارج شدن از سلطه خارجی‌ها، بخش مهمی از تاریخ ایران را تشکیل می‌دهد.
کاربرگ شماره ۲۶ مطالعات ششم
۱- در قسمت شرق و شمال شرقی، چه مناطقی در گذشته جزو خاک ایران به حساب می‌آمدند؟ چند نمونه بیان کنید.
پاسخ: بخارا، مرو، کابل، هرات، سمرقند، قندهار.
۲- در شمال غرب ایران، کدام نواحی قبلاً جزو سرزمین ایران محسوب می‌شدند؟ چند مورد مثال بزنید.
پاسخ: ایروان، گرجستان، داغستان، ارّان.