**درس شانزدهم: آداب درست خواندن و درس خواندن**
**معنی واژه‌ها:**
* **آداب:** روش‌های درست و پسندیده برای انجام کاری
* **مطالعه:** خواندن و یادگیری
* **هدف:** مقصود و خواسته‌ای که برای رسیدن به آن تلاش می‌کنیم
* **تمرکز:** توجه کامل و جمع کردن حواس روی یک کار
* **حوصله:** شکیبایی و آرامش برای انجام کارها
* **برنامه:** نقشه و طرح از پیش تعیین شده برای انجام کارها
* **پیشرفت:** بهتر شدن و حرکت به جلو
* **کوشا:** سختکوش و پرتلاش
* **سودمند:** مفید و با فایده
* **نظم:** ترتیب و قاعده داشتن
**واژه‌های مخالف (متضاد):**
* تمرکز ⇔ حواس‌پرتی
* حوصله ⇔ بی‌حوصلگی
* پیشرفت ⇔ پسرفت
* کوشا ⇔ تنبل
* سودمند ⇔ بی‌فایده
* نظم ⇔ بی‌نظمی
**واژه‌های هم‌خانواده:**
* مطالعه ⇔ مُطالعه، مُطالِع
* هدف ⇔ هَدَف، اهدا
* برنامه ⇔ برنامه‌ریزی، مُبرنِج
* پیشرفت ⇔ پیش، پیشرو، پیشوا
**عنوان درس: روش درست خواندن و یادگیری**
**بخش: درک معنای واژه‌ها و شعرها**
**پایه: ششم دبستان**
—
در این درس، می‌آموزیم که چطور معنی کلمه‌ها و شعرها را بهتر بفهمیم.
وقتی با کلمه‌ای ناآشنا روبرو می‌شویم، باید به دنبال معنای آن باشیم.
گاهی کلمه‌ها چندین معنی دارند و باید با توجه به جمله، معنای درست را انتخاب کنیم.
برای درک شعر نیز باید به احساس و پیامی که شاعر می‌خواهد برساند، توجه کنیم.
شعرها گاهی با زبان زیبا و تصویرهای ذهنی همراه هستند.
با تمرین و دقت، می‌توانیم لذت بیشتری از خواندن شعر ببریم و مفهوم آن را درک کنیم.
یادگیری معنی واژه‌ها و شعرها به ما کمک می‌کند بهتر بخوانیم، بهتر بنویسیم و با دنیای اطرافمان ارتباط بهتری برقرار کنیم.
معنی کلمات و متضاد و هم خانواده درس آداب مطالعه
انتخاب بخش مورد نظر:
شرح واژه‌ها، مخالف و هم‌معنی‌های درس آداب مطالعه
توضیح درس آداب مطالعه فارسی پایه ششم
معنی واژه‌های درس ۱۶ آداب مطالعه فارسی ششم
واژه‌های کلیدی برای دیکته درس ۱۶ فارسی ششم
درس شانزدهم: آداب مطالعه
معنی درس آداب مطالعه فارسی ششم
بدان که خواندن و شنیدن داستان، سودهای زیادی دارد:
نخست: انسان از زندگی و سرگذشت پیشینیان آگاه می‌شود.
دوم: وقتی از شگفتی‌های جهان می‌شنود، نگاهش به قدرت خداوند بزرگ‌تر و روشن‌تر می‌شود.
سوم: وقتی از رنج و سختی‌هایی که مردم گذشته کشیده‌اند باخبر می‌شود، می‌فهمد که هیچ‌کس در زندگی از مشکلات در امان نبوده است و این دانستن به او آرامش می‌دهد.
چهارم: وقتی می‌شنود که فرمانروایی و ثروت پادشاهان گذشته از بین رفته است، دلش از ثروت و دنیا سرد می‌شود و می‌فهمد که دنیا به هیچ‌کس وفادار نمانده است.
پنجم: پندهای بسیار و تجربه‌های فراوانی به دست می‌آورد.
و خداوند بلندمرتبه به پیامبر اکرم (ص) می‌فرماید: «ای محمّد، ما از قصّه‌های رسولان و خبرهای پیغمبران، بر تو می خوانیم. آنچه بدان، دل را ثابت گردانیم و فایده های کلّی تو را حاصل گردد». (قرآن کریم، سوره ی هود، آیه ی ۱۲۲)
پس روشن شد که در داستان‌های گذشتگان سود زیادی وجود دارد و خواننده، گوینده و شنونده همگی از آن بهره می‌برند. اگر بپرسند: قصه‌خوانی چند گونه است؟ بگو: دو گونه؛ نخست: گفتن حکایت و داستان، دوم: خواندن شعر.
اگر بپرسند: آداب حکایت‌گویی چیست؟ بگو:
نخست: پیش از بیان قصه، باید آن را نزد استادی خوانده و تمرین کند تا هنگام گفتن دچار مشکل نشود.
دوم: باید با سرعت و مهارت مناسب سخن بگوید و بی‌تجربه نباشد.
سوم: باید بداند هر گروهی به چه سخنی علاقه دارند و بیشتر همان را بیان کند.
چهارم: گاهی در میان نثر خود از شعر استفاده کند؛ چرا که بزرگان گفته‌اند: شعر در قصه‌گویی مانند نمک در غذاست؛ اگر کم باشد، بی‌مزه است و اگر زیاد باشد، شور می‌شود. پس باید میانه‌روی کرد.
پنجم: سخنان دروغ و غیرواقعی نگوید که نزد مردم بی‌ارزش شود.
اگر بپرسند: آداب شعرخوانی چیست؟ بگو:
نخست: باید با آهنگ مناسب بخواند.
دوم: شعر را چنان بخواند که در دل شنوندگان بنشیند.
سوم: اگر بیتی سخت و پیچیده بود، معنای آن را برای شنوندگان توضیح دهد.
چهارم: چنان نخواند که شنونده خسته و بی‌حوصله شود.
پنجم: در آغاز یا پایان، نام شاعر را ببرد و برای او فاتحه و تکبیر بگوید.
معنی کلمات درس ۱۶ آداب مطالعه فارسی ششم
احوال: به معنی وضعیت‌ها و شرایط مختلف زندگی است.
عجایب: یعنی چیزهای شگفت‌انگیز و باورنکردنی.
گشاده: یعنی باز، روان، یا گسترده.
محنت: به معنای رنج و سختی است.
شدت: یعنی سختی زیاد و دشواری.
بند: به طناب یا ریسمان گفته می‌شود.
تسلی: یعنی آرام کردن و کاهش دادن غم دیگران.
زوال: به معنی از بین رفتن و نابودی است.
ملک: یعنی پادشاهی یا کشور.
سلاطین: به پادشاهان و فرمانروایان گفته می‌شود.
عبرت گرفتن: یعنی پند گرفتن و درس آموختن از اتفاقات.
بی‌شمار: یعنی بسیار زیاد و غیرقابل شمارش.
تعالی: به معنای بلندمرتبه و برتر است.
رسولان: یعنی پیامبران و فرستادگان الهی.
ثابت: یعنی پایدار و استوار.
حکایت: به داستان و روایت گفته می‌شود.
نظم: یعنی شعر و سخن آهنگین.
ادا کردن: یعنی انجام دادن یا بیان کردن.
بر: به معنای نزد یا به سوی است.
فرو نماند: یعنی درمانده و ناتوان نشدن.
چست: یعنی چابک و سریع.
خام: یعنی بی‌تجربه و ناپخته.
لایق: یعنی سزاوار و شایسته.
راغب: یعنی علاقه‌مند و مایل.
نثر: یعنی نوشته‌ای که شعر نباشد.
شرح: یعنی توضیح دادن.
مستمع: یعنی شنونده.
ملول: یعنی غمگین و ناراحت.
فاتحه: یعنی آغاز و شروع.
تکبیر: یعنی گفتن «الله‌اکبر».
وقت وقت: یعنی گاهی اوقات.
آراسته: یعنی منظم و زیبا.
طعام: یعنی غذا.
دیگ: یعنی ظرف بزرگ پخت‌وپز.
اعتدال: یعنی میانه‌روی.
محال: یعنی غیرممکن.
گزاف: یعنی دروغ و گزافه‌گویی.
سبک: یعنی پست و بی‌ارزش.
آداب: یعنی رسم‌ها و عادات.
کلمات مهم املایی درس ۱۶ فارسی ششم
احوال زندگی – سختی‌ها – آرامش – رنج و مشکلات – شگفتی‌ها – دوم – سوم – نابودی – پادشاهان – پند گرفتن – پایدار – چابک و فرز – شایسته – خواندن نظم – نثر – علاقه‌مند – میانه‌روی غیرممکن – زیاده‌گویی – شنونده – گفتن «الله اکبر» – خواندن سوره حمد – قصه‌گویی
پیام درس
در این بخش، پاسخ دو پرسش درسی ارائه می‌شود که در واقع مفهوم اصلی درس را بیان می‌کند.