پاسخ تمرین‌های درس بیست و سوم کتاب مطالعات اجتماعی پایه ششم
**فعالیت ۱: گفت‌وگو کنید**
در گروه خود درباره این سوال گفت‌وگو کنید: چرا کشور ما هدف دشمنان قرار گرفته است؟
**نمونه پاسخ:** کشور ما به دلایل زیادی مانند منابع طبیعی فراوان (مثل نفت و گاز)، موقعیت جغرافیایی مهم و استراتژیک، و داشتن حکومتی مستقل و قدرتمند که از حقوق مردمش دفاع می‌کند، همیشه مورد توجه و گاهی مورد حمله یا تهدید دشمنان بوده است. آنها می‌خواهند مانع پیشرفت و استقلال ایران شوند.
**فعالیت ۲: به تصویر نگاه کنید**
به تصویر صفحه ۱۱۸ کتاب نگاه کنید. به نظر شما این تصویر چه پیامی دارد؟
**نمونه پاسخ:** این تصویر نشان می‌دهد که جوانان و نوجوانان ایران، با وجود همه مشکلات و تهدیدها، با روحیه ای قوی و عشق به میهن، به درس و علم‌آموزی مشغول هستند. آنها مانند نهال‌هایی هستند که با وجود بادهای سخت، محکم و استوار مانده و برای ساختن آینده‌ای درخشان برای ایران تلاش می‌کنند.
**فعالیت ۳: کامل کنید**
جمله‌های زیر را با کلمات مناسب کامل کنید:
الف) یکی از راه‌های مقابله با تهدیدات دشمن، **افزایش آگاهی و بصیرت** مردم است.
ب) ما باید با **وحدت و همدلی** بین همه اقشار جامعه، توطئه‌های دشمنان را خنثی کنیم.
ج) **تقویت تولید داخلی** و خودکفایی در زمینه‌های مختلف، کشور را در برابر دشمنان قدرتمند می‌کند.
**فعالیت ۴: بررسی کنید**
در گروه خود، راه‌های مقابله با تهدیدات دشمن را که در این درس خواندید، فهرست کنید.
**نمونه پاسخ:**
* افزایش آگاهی، هوشیاری و بصیرت در بین همه مردم
* حفظ وحدت و یکپارچگی بین تمام گروه‌های جامعه
* تقویت اقتصاد و تولید داخلی برای رسیدن به خودکفایی
* پیشرفت در علم و فناوری
* مقاومت و پایداری در برابر فشارها و تهدیدهای دشمنان
* تقویت روحیه انقلابی و دفاع از ارزش‌های اسلامی و ملی
**فعالیت ۵: بیندیشید**
به نظر شما، ما به عنوان دانش‌آموز چگونه می‌توانیم در مقابله با توطئه‌های دشمن نقش داشته باشیم؟
**نمونه پاسخ:**
ما به عنوان دانش‌آموز می‌توانیم با:
* سخت‌کوشی و درس خواندن برای کسب علم و دانش
* افزایش آگاهی خود از اخبار و رویدادهای کشور
* دوری از حرف‌ها و شایعاتی که باعث تفرقه می‌شود
* حمایت از کالاها و محصولات ساخت ایران
* تقویت روحیه همکاری و دوستی با همه هم‌مدرسهای‌ها
در دفاع از میهن و خنثی کردن نقشه‌های دشمن نقش موثری داشته باشیم.
نام درس: اشغال خرمشهر به دست دشمن | موضوع: راهنمای گام به گام | پایه ششم دبستان
در این درس، با یکی از رویدادهای تلخ و مهم در طول جنگ تحمیلی آشنا می‌شویم. دشمن به شهر زیبا و آباد خرمشهر حمله کرد. مردم این شهر، که مانند همه ایرانیان، زندگی آرام و شادی داشتند، ناگهان خود را در میان آتش و جنگ دیدند.
سربازان دشمن به شهر نزدیک شدند و پس از درگیری‌های سخت، موفق شدند وارد خرمشهر شوند. این یک روز بسیار غم‌انگیز برای ایران بود. اشغال خرمشهر به این معنا بود که دشمن کنترل این شهر و خانه‌های مردم را در دست گرفت.
اما مردم و رزمندگان ایران، هرگز امید خود را از دست ندادند. آنها در تمام مدتی که دشمن در خرمشهر بود، به مبارزه خود ادامه دادند و برای آزادی شهرشان تلاش کردند. این بخشی از تاریخ پرافتخار و البته پررنج کشور ماست که نشان می‌دهد مردم ایران در سخت‌ترین شرایط هم برای حفظ میهن خود ایستادگی می‌کنند.
گام به گام درس بیست و سوم مطالعات ششم
**درس بیست و سوم: بازگشت خرمشهر به آغوش میهن**
در این درس با یکی از مهم‌ترین رویدادهای تاریخ معاصر ایران آشنا می‌شویم: آزادسازی خرمشهر.
خرمشهر شهری در جنوب ایران است که در آغاز جنگ تحمیلی، پس از مقاومتی زیاد، به اشغال دشمن درآمد. اشغال این شهر برای همه مردم ایران بسیار سخت و ناراحت‌کننده بود.
رزمندگان و سربازان شجاع ایران، ماه‌ها برای آزادی این شهر تلاش و جنگیدند. سرانجام، پس از حدود دو سال، در روز سوم خرداد سال ۱۳۶۱، آنها توانستند خرمشهر را آزاد کنند.
آزادی خرمشهر یک پیروزی بسیار بزرگ و تاریخی بود. این پیروزی، نتیجه همدلی، فداکاری و ایمان قوی همه مردم و رزمندگان بود. وقتی خبر آزادی خرمشهر پیچید، مردم در سراسر کشور شادی کردند و این روز به عنوان یک روز افتخارآمیز در تاریخ ایران ثبت شد.
این درس به ما می‌آموزد که وطن‌دوستی و دفاع از سرزمینمان تا چه اندازه ارزشمند است و برای حفظ استقلال و آزادی یک کشور، مردم آن باید متحد و شجاع باشند.
فعالیت صفحه ۱۴۸ مطالعات ششم
۱- برای گرامیداشت و شادی روح همه شهدای دفاع مقدس، در کلاس سوره فاتحه را بخوانید.
۲- به صورت گروهی یکی از موضوع‌های پژوهشی زیر را انتخاب کرده و آن را انجام دهید:
الف) در مورد زندگی یکی از شهدای جنگ تحمیلی در شهر، روستا یا محل زندگی خود جستجو کنید و نتیجه را به کلاس ارائه دهید.
پاسخ: شهید غلامحسین بدرلو در روستای بیوک قشلاق در استان زنجان در یک خانواده ساده و مذهبی متولد شد. در جوانی به تهران رفت. با آغاز جنگ تحمیلی به جبهه‌های نبرد حق علیه باطل اعزام شد و پس از چند بار مجروح شدن و درمان، هر بار دوباره به جبهه بازگشت تا اینکه در عملیات فتح‌المبین، روز ۲۸ صفر سال ۱۳۶۲ به فیض شهادت نائل آمد.
ب) در مورد شهید بهنام محمدی که در برابر حمله نیروهای عراقی به خرمشهر مقاومت کرد، تحقیق کنید. شما می‌توانید با راهنمایی معلم از کتاب‌های نوشته‌شده برای کودکان و نوجوانان درباره او، یا از پایگاه اینترنتی شبکه رشد و دانشنامه رشد استفاده کنید.
پاسخ: کتاب «داستان بهنام»، نوشته داوود امیریان، نشر شاهد، ۱۳۹۵.
بهنام محمدی، یک نوجوان ۱۱ ساله اهل خرمشهر بود که با روحیه‌ای استوار و عاشقانه برای آزادی شهرش جنگید و در نهایت به شهادت رسید.
فعالیت صفحه ۱۵۰ مطالعات ششم
۳- چرا امام خمینی بعد از آزاد شدن خرمشهر به دست رزمندگان گفتند: «خرمشهر را خدا آزاد کرد»؟
پاسخ: چون رزمندگان، مردان خدایی بودند که با دعا و نماز به خدا نزدیک می‌شدند و برای آزادی خرمشهر از جان مایه می‌گذاشتند. به همین دلیل، با کمک خدا توانستند ارتش عراق را که با پیشرفته‌ترین سلاح‌های دنیا از سوی قدرت‌های بزرگ تجهیز شده بود، شکست دهند و خرمشهر را از دست دشمن بیرون بیاورند.
۴- اگر شما در زمان جنگ به دنیا می‌آمدید و با حمله دشمن به ایران روبرو می‌شدید، چه کار می‌کردید؟
پاسخ: مانند دیگر مردم ایران، در کنار بزرگان و مردان غیور از میهنم دفاع می‌کردم و نمی‌گذاشتم حتی یک وجب از خاک کشور عزیزمان در دست دشمن باقی بماند.
۵- با همکلاسی‌هایتان گفت‌وگو کنید:
الف) رسانه‌ها در طول هشت سال دفاع مقدس چه اثرات خوب و بدی داشتند؟
اثرات خوب رسانه‌ها:
– نشان دادن فداکاری و قدرت مردم ایران و ایجاد انگیزه برای مقاومت و حضور در جبهه‌ها.
– آگاهی‌رسانی درباره رویدادهای جنگ و شهدا به مردم دنیا و جلب همدلی و همراهی آنها با ایران.
– تقویت حس میهنی و ایجاد اتحاد و همبستگی میان مردم.
– انتقال روحیه امید و انگیزه برای پیروزی به مردم ایران.
اثرات بد رسانه‌ها:
– پخش اخبار نگران‌کننده و نگاه منفی به شرایط جنگ که باعث دلسردی و ناراحتی مردم می‌شد.
– انتشار خبرهای دروغ و اطلاعات نادرست که اراده مردم را سست می‌کرد و به دشمن کمک می‌کرد.
– نمایش صحنه‌های خشونت‌بار و ناراحت‌کننده از جنگ که ممکن بود ترس و نگرانی در مردم ایجاد کند.
ب) دشمن همیشه با اسلحه حمله نمی‌کند:
– پخش خبرهای دروغ در زمان جنگ چه تأثیری دارد؟
پاسخ:
– کاهش اعتماد مردم و اجرای بهتر عملیات‌های نظامی توسط دشمن.
– ایجاد نگرانی و ترس در جامعه.
– به وجود آمدن اشتباه و سوءتفاهم در جبهه و دریافت اطلاعات غلط توسط دشمن.
– تشویق به انجام کارهای جنگی غیراخلاقی و پرخطر.
– رواج ناامیدی و بی‌اعتمادی نسبت به دولت و نیروهای نظامی.
– معمولاً این خبرهای دروغ از کجا پخش می‌شوند؟
پاسخ:
– از رسانه‌های غیرقابل اعتماد که به جای خبر درست، خبرهای توهین‌آمیز و نادرست را در قالب رسمی منتشر می‌کنند.
– شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی که ممکن است افراد بی‌مسئولیت یا خبرنگاران غیرواقعی در آن فعالیت کنند.
– راه‌های تشخیص خبرهای جعلی چیست؟
پاسخ:
– بررسی منبع خبر و اطمینان از معتبر بودن آن.
– توجه به تاریخ انتشار خبر و مقایسه آن با اتفاق‌های واقعی.
– دقت به محتوا و جزئیات ارائه شده در خبر.
– مقایسه با منابع خبری دیگر و دیدن تناقض در خبرها.
– استفاده از سایت‌ها و نهادهای بین‌المللی که خبرهای جعلی را تأیید یا رد می‌کنند.
– مشورت با متخصصان و کارشناسان به عنوان منابع قابل اعتماد.
– اعتماد به رسانه‌ها و افراد رسمی و معتبر که در زمینه خبر تجربه و دانش کافی دارند.
۶- کاربرگ شماره ۲۷ (خط زمان دفاع مقدس) را کامل کنید.
۱- حمله نظامی رژیم بعث عراق به ایران در چه سالی رخ داد؟
۳۱ شهریور ۱۳۵۹
۲- آزادسازی خرمشهر (عملیات بیت‌المقدس) در چه سالی انجام شد؟
۳ خرداد ۱۳۶۱
۳- عملیات والفجر ۳ در چه سالی اتفاق افتاد و کدام شهر آزاد شد؟
مرداد ۱۳۶۲ – شهر مهران
۴- دفاع مقدس چند سال طول کشید؟ روی خط زمان شمارش کنید.
۸ سال طول کشید.
از تصاویر (۱) و (۲) صفحه قبل چه نکته‌ای را درک می‌کنید؟
پاسخ: این تصاویر به ما نشان می‌دهد که همه مردم ایران، شامل زنان و مردان، جوانان و کهنسالان، از کشورشان محافظت کردند. همچنین افرادی که نمی‌توانستند به صورت مستقیم در جنگ حاضر شوند، با پول و کمک‌های دیگر مثل دوختن لباس برای رزمندگان و دادن پس‌انداز خود، از مبارزان حمایت کردند.