رئیس سازمان هواشناسی ایران با هشدار نسبت به روند نگران‌کننده گرمایش جهانی ، اعلام کرد که سال ۱۴۰۳ یکی از خشک‌ترین سال‌ها در تاریخ ایران خواهد بود. وی گفت افزایش دما، وقوع مخاطرات طبیعی را تشدید می‌کند و راه‌اندازی سامانه‌های هشدار سریع چندمخاطره به یک ضرورت حیاتی تبدیل شده است.

بحران تغییرات اقلیمی و پیامدهای اقتصادی

سحر تاجبخش مسلمان، رئیس سازمان هواشناسی، با تأکید بر اهمیت اولویت‌های سندای ، اظهار داشت که سامانه‌های هشدار سریع و چندمخاطره باید دسترسی عمومی داشته باشند.

وی افزود: طبق گزارش‌های مرکز اقتصاد جهانی، مخاطرات طبیعی یکی از جدی‌ترین تهدیدهای مالی برای سرمایه‌گذاران محسوب می‌شوند و اکنون در جایگاه دوم ریسک‌های اقتصادی قرار دارند.

افزایش وقوع و شدت مخاطرات طبیعی

تاجبخش مسلمان تصریح کرد که تغییرات اقلیمی تأثیر مستقیمی بر افزایش تعداد و شدت مخاطرات طبیعی دارند.

بر اساس پیش‌بینی‌ها، سناریوی افزایش دمای بین ۱.۵ تا ۴ درجه می‌تواند امواج گرمایی را تا ۹.۴ برابر افزایش دهد و در سناریوی چهار درجه‌ای، دمای متوسط حدود پنج درجه بیشتر خواهد شد.

تداوم گرمایش زمین و تبعات آن

رئیس سازمان هواشناسی با اشاره به داده‌های سازمان هواشناسی جهانی گفت: افزایش دما نسبت به دوره پیش از انقلاب صنعتی، از دهه ۱۹۹۰ با سرعت بیشتری ادامه یافته است.

وی خاطرنشان کرد که دمای میانگین جهانی تا پایان ۲۰۲۴ در برخی ماه‌ها از “آستانه خطرناک” ۱.۵ درجه فراتر رفته است که این اتفاق تهدیدی جدی برای اکوسیستم‌های زمین به شمار می‌آید.

از جمله مناطق داغ جهان، خاورمیانه بوده که ایران نیز با افزایش دما و تغییر الگوی بارش به‌خصوص در جنوب کشور و سیستان و بلوچستان مواجه شده است.

بحران منابع آبی و خشکسالی

تاجبخش مسلمان اظهار کرد که بین سال‌های ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۳، جهان با افت بی‌سابقه ذخایر آب شیرین روبرو بوده است.

طبق مدل‌های IPCC ، شاخص خشکی و میزان تبخیر و تعرق در دهه‌های آینده به‌طور چشمگیری افزایش خواهند یافت. همچنین ایران در پنج دهه گذشته کاهش سالانه حدود ۰.۸۵ میلی‌متر بارش و افزایش دمای ۰.۴ درجه در هر دهه را تجربه کرده است.

وی افزود که بر اساس داده‌ها، سال ۱۴۰۳ از نظر ترکیب بارش و تبخیر، عنوان خشک‌ترین سال سی‌سال اخیر را به خود اختصاص خواهد داد.

لزوم راه‌اندازی سامانه‌های هشدار سریع

رئیس سازمان هواشناسی تأکید کرد که افزایش رخداد پدیده‌های حدی ناشی از تغییر اقلیم، نیاز به راه‌اندازی سامانه‌های هشدار سریع چندمخاطره را برجسته کرده است.

وی ادامه داد که سه مؤلفه اساسی برای اجرای این سامانه‌ها عبارتند از:

• داده‌های مرتبط با مخاطرات که در اختیار سازمان هواشناسی قرار دارد
• اطلاعات مربوط به زیرساخت‌های آسیب‌پذیر
• اطلاعات جمعیت‌های در معرض خطر

این داده‌ها باید به‌صورت کاملاً تلفیقی با پیش‌بینی‌های هواشناسی ترکیب شوند تا احتمال وقوع هرگونه خطر به مردم اطلاع داده شود.

سامانه هشدار سه‌سطحی و مثال‌های عملی

تاجبخش مسلمان ضمن توضیح سیستم هشدار سه‌سطحی (زرد، نارنجی و قرمز) گفت: گاهی پیش‌بینی هشدار زرد صادر می‌شود اما مخاطره‌ای با شدت بالا رخ می‌دهد و یا بالعکس، مخاطره کم‌شدت اما با احتمال وقوع بالا اتفاق می‌افتد.

وی به سیلاب استهبان اشاره کرد که علی‌رغم هشدار سطح پایین، شدت زیادی داشت.

ضرورت سرمایه‌گذاری برای کاهش خسارات اقلیمی

رئیس سازمان هواشناسی تأکید کرد که ارتقای تاب‌آوری کشور و مقابله با اثرات تغییرات اقلیمی نیازمند سرمایه‌گذاری گسترده در سامانه‌های هشدار سریع است.

وی خواستار توجه جدی نهادهای مرتبط به پایش اقلیم و اجرای اقدامات پیشگیرانه شد.