بازی‌های محلی بخش مهمی از فرهنگ و تاریخ هر منطقه را تشکیل می‌دهند و نقش بسزایی در تقویت روابط اجتماعی و حفظ سنت‌ها دارند. یکی از این بازی‌های سنتی، «سنگ سنگ چلیپا» است که در برخی مناطق ایران، به‌ویژه در سبزوار، رواج داشته است.
**نحوهٔ انجام بازی سنگ سنگ چلیپا**
در این بازی، کودکان در یک صف یا دایره می‌ایستند و فردی به‌عنوان «استاد» یا هدایت‌کننده در پشت سر آن‌ها حرکت می‌کند. استاد به‌طور مخفیانه یک سنگ‌ریزه را در دست یکی از بازیکنان قرار می‌دهد و می‌گوید: «سنگ سنگ چلیپا، نه در زمین نه در هوا.» بازیکنی که سنگ‌ریزه را دریافت کرده است، باید قبل از اینکه دیگران متوجه شوند و او را بزنند، از صف فرار کند و خود را به محلی که قبلاً تعیین شده برساند. اگر قبل از خروج از صف، یکی از بازیکنان او را بزند، باید در صف بماند؛ اما اگر موفق به فرار شود، استاد برای هر یک از بازیکنان داخل صف نامی انتخاب می‌کند. سپس بازیکن فراری باید نام بازیکنان را حدس بزند. اگر حدس او درست باشد، از فردی که نامش را درست حدس زده است، از فاصلهٔ محل ایستادن تا صف، کول می‌گیرد. در غیر این صورت، دو بار دیگر فرصت حدس زدن دارد و اگر موفق نشود، دوباره به صف بازمی‌گردد.
**تاریخچه و اهمیت فرهنگی بازی**
«سنگ سنگ چلیپا» یکی از بازی‌های سنتی است که در مناطق مختلف ایران، به‌ویژه در سبزوار، رواج داشته است. این بازی نه‌تنها به‌عنوان یک سرگرمی برای کودکان محسوب می‌شده، بلکه نقش مهمی در تقویت مهارت‌های اجتماعی، افزایش دقت و تمرکز، و تقویت حس همکاری و رقابت سالم داشته است. همچنین، این بازی به کودکان کمک می‌کرد تا مهارت‌های حرکتی خود را بهبود بخشند و با سنت‌ها و فرهنگ محلی آشنا شوند.
**مراحل و قوانین بازی به‌طور خلاصه**
1. **تشکیل صف یا دایره:** بازیکنان در یک صف یا دایره می‌ایستند.
2. **نقش استاد:** استاد در پشت سر بازیکنان حرکت می‌کند و به‌طور مخفیانه سنگ‌ریزه را در دست یکی از آن‌ها قرار می‌دهد.
3. **فرار بازیکن:** بازیکنی که سنگ‌ریزه را دریافت کرده است، باید قبل از اینکه دیگران متوجه شوند و او را بزنند، از صف فرار کند و به محل تعیین‌شده برسد.
4. **حدس نام‌ها:** اگر بازیکن موفق به فرار شود، استاد برای هر یک از بازیکنان داخل صف نامی انتخاب می‌کند و بازیکن فراری باید نام‌ها را حدس بزند.
5. **کول گرفتن یا بازگشت به صف:** در صورت حدس صحیح، بازیکن فراری از فرد موردنظر کول می‌گیرد؛ در غیر این صورت، به صف بازمی‌گردد.
**نتیجه‌گیری**
بازی «سنگ سنگ چلیپا» نمونه‌ای از بازی‌های سنتی ایرانی است که علاوه بر سرگرمی، به تقویت مهارت‌های اجتماعی و حرکتی کودکان کمک می‌کند. حفظ و احیای این‌گونه بازی‌ها می‌تواند در انتقال فرهنگ و سنت‌های محلی به نسل‌های آینده نقش بسزایی داشته باشد.