بازی های محلی تنکابن

بازی‌های محلی تنکابن، بخشی از میراث فرهنگی غنی این منطقه هستند که نسل‌ها به عنوان سرگرمی و وسیله‌ای برای تقویت روابط اجتماعی و جسمانی مورد استفاده قرار گرفته‌اند. در ادامه، به معرفی و توضیح چند نمونه از این بازی‌ها می‌پردازیم.

بازی‌های محلی تنکابن

در این بخش، به معرفی و توضیح چند نمونه از بازی‌های محلی تنکابن می‌پردازیم که هر یک نقش مهمی در فرهنگ و تاریخ این منطقه دارند.

بازی “تی با تی بانو”

این بازی گروهی نیاز به یک میدان باز و دیوار دارد. دو نفر به عنوان سرگروه انتخاب می‌شوند و هر کدام پشت دیواری پنهان می‌شوند. سپس یکی از سرگروه‌ها با گفتن “تی با تی بانو” بازی را آغاز می‌کند و سرگروه دیگر پاسخ می‌دهد: “لبی لبی که، مردت کیه؟” سرگروه اول نام یکی از اعضای گروه خود را می‌گوید و سرگروه دوم باید حدس بزند که آیا این نام درست است یا خیر. اگر حدس درست باشد، گروه اول برنده می‌شود و در غیر این صورت، بازی ادامه می‌یابد.

بازی “دارموسه”

این بازی گروهی با حداقل سه نفر انجام می‌شود. یک نفر به عنوان سرگروه انتخاب می‌شود و در ابتدای میدان می‌ایستد. او با استفاده از چوبی که در دست دارد، توپ را به سمت گروه مقابل می‌زند. اعضای گروه مقابل باید توپ را بگیرند و به سرگروه بزنند تا او نتواند به نقطه‌ای مشخص برسد. اگر موفق شوند، سرگروه سوخته و جای خود را به فردی که او را زده است می‌دهد.

بازی “زمله زو”

در این بازی، افراد به دو گروه مساوی تقسیم می‌شوند. وسایل مورد نیاز شامل یک چوب دستی و یک جعبه شامپو است. اعضای گروه اول با چوب به جعبه ضربه می‌زنند تا آن را به جلو حرکت دهند. سپس اعضای گروه دوم باید از جایی که جعبه افتاده تا نقطه شروع بازی، با یک نفس “زوووو” بکشند. اگر موفق شوند، برنده می‌شوند و نوبت آن‌ها می‌شود؛ در غیر این صورت، بازی به نفع گروه اول ادامه می‌یابد.

بازی “تندیر تندیر کی”

این بازی به دو دسته چند نفری تقسیم می‌شود. سرگروه خانه‌ای را در نظر می‌گیرد و اگر یک گروه حدس درست بزند، سوار بر طرف مقابل تا در خانه مورد نظر می‌روند و از صاحب خانه می‌پرسند: “سوار یا پیاده؟” صاحب خانه یکی از سه گزینه “سواره”، “پیاده سواره” یا “پیاده پیاده” را می‌گوید و بر اساس آن، بازی ادامه می‌یابد.

بازی “قلم بازی”

در این بازی، دو نفر مدادهای کوچک و غیرقابل استفاده را به دیوار می‌زنند تا از دیوار فاصله بگیرد. سپس طرف مقابل این کار را تکرار می‌کند. اگر مداد به اندازه وجب آن شخص از مداد اولی تا مداد پرتابی نفر دوم باشد، طرف مداد را برمی‌دارد. نوع دیگری از این بازی با سکه پول انجام می‌شود که به آن “بیخ دیواری” می‌گویند.

بازی “اتل متل توتوله”

در این بازی، کودکان کنار هم می‌نشینند و پاهای خود را دراز می‌کنند. یک نفر به عنوان گرداننده بازی، شعر “اتل متل توتوله” را می‌خواند و با ضرباهنگ شعر، به ترتیب دست خود را به پاهای شرکت‌کنندگان می‌زند. جایی که شعر تمام می‌شود، پایی که دست به آن برخورد کرده باید جمع شود. این روند ادامه می‌یابد تا تنها یک پا باقی بماند و صاحب آن برنده بازی شود.

بازی “عمو زنجیرباف”

در این بازی، شرکت‌کنندگان دست در دست هم داده و دایره‌ای تشکیل می‌دهند. یک نفر به عنوان “عمو زنجیرباف” و دیگری به عنوان سرگروه انتخاب می‌شوند. آن‌ها شعری را می‌خوانند و در حین آن، شرکت‌کنندگان از زیر دست عمو زنجیرباف عبور می‌کنند. این روند ادامه می‌یابد تا همه شرکت‌کنندگان به یکدیگر متصل شوند و زنجیری تشکیل دهند. در نهایت، سرگروه و عمو زنجیرباف سعی می‌کنند این زنجیر را باز کنند و شرکت‌کنندگان مقاومت می‌کنند تا زنجیر باز نشود.

بازی “وسطی”

این بازی با توپ انجام می‌شود و شرکت‌کنندگان به دو گروه تقسیم می‌شوند. دو نفر از گروه مهاجم در دو طرف زمین قرار می‌گیرند و گروه دیگر به عنوان مدافع در میان آن‌ها می‌ایستند. هدف مهاجمان این است که با پرتاب توپ، مدافعان را بزنند و آن‌ها را از بازی خارج کنند. مدافعان باید از برخورد توپ جلوگیری کنند و در صورت امکان، توپ را بگیرند تا نقش‌ها عوض شود.

بازی “کمربند بازی”

در این بازی، افراد به دو گروه تقسیم می‌شوند. گروهی در داخل دایره‌ای می‌ایستند و هر کدام کمربندی را روی زمین قرار می‌دهند. گروه بیرونی سعی می‌کند کمربندها را بدزدد و با آن‌ها به افراد داخل دایره حمله کند. اگر فردی از داخل دایره با پا به افراد بیرونی بزند، بازی از نو آغاز می‌شود و جای گروه‌ها عوض می‌شود.

بازی “بیرقوش واروم شین تننه”

این بازی خاص پسران است و نیاز به یک نفر با تجربه به عنوان استاد دارد. استاد کمربندی را در دست می‌گیرد و اعضای یک پرنده را با گفتن جملاتی بیان می‌کند. سایر بازیکنان در پاسخ می‌گویند: “قلندر ای قلندر”. این بازی اطاعت‌پذیری و احترام را به بازیکنان آموزش می‌دهد.

بازی “ترنا بازی” (کمربند بازی)

این بازی در بیشتر نقاط روستایی و عشایری ایران رواج دارد. شرکت‌کنندگان به دو گروه تقسیم می‌شوند؛ یک گروه داخل دایره و گروه دیگر اطراف دایره می‌ایستند. گروه داخل دایره کمربندها را به صورت افقی روی زمین قرار می‌دهند و هر فرد پا روی کمربند خود می‌گذارد. گروه بیرونی سعی می‌کند کمربندها را بدزدد و با آن‌ها به افراد داخل دایره حمله کند. اگر پاهای افراد داخل دایره به پاهای افراد بیرونی برخورد کند، جای گروه‌ها عوض می‌شود.

نتیجه‌گیری

بازی‌های محلی تنکابن نه تنها به عنوان سرگرمی، بلکه به عنوان وسیله‌ای برای تقویت روابط اجتماعی، آموزش مهارت‌های زندگی و حفظ فرهنگ و تاریخ منطقه اهمیت دارند. احیای این بازی‌ها می‌تواند به حفظ هویت فرهنگی و ایجاد پیوندهای قوی‌تر در جامعه کمک کند.