بازیهای محلی بخش مهمی از فرهنگ و هویت هر منطقه را تشکیل میدهند و نشاندهندهٔ شیوهٔ زندگی، باورها و ارزشهای مردم آن منطقه هستند. در شهرستان ابهر، واقع در استان زنجان، بازیهای محلی متنوعی وجود دارد که برخی از آنها در مناطق دیگر ایران نیز رایج هستند. در ادامه، به معرفی و توضیح چند نمونه از این بازیها میپردازیم.
بازی گل یا پوچ
«گل یا پوچ» یکی از بازیهای سنتی و محبوب در ایران است که در ابهر نیز رواج دارد.
روش بازی
1. دو گروه تشکیل میشوند؛ یک گروه پنهانکننده و گروه دیگر حدسزننده.
2. یکی از اعضای گروه پنهانکننده، شیء کوچکی (معمولاً یک تکه کاغذ مچالهشده یا سنگ کوچک) را در یکی از دستان خود پنهان میکند.
3. سپس دستان خود را مشت کرده و به همراه سایر اعضای گروه، دستانشان را به سمت گروه حدسزننده دراز میکنند.
4. گروه حدسزننده باید تشخیص دهد که شیء در کدام دست قرار دارد.
تاریخچه بازی
این بازی از دیرباز در فرهنگ ایرانی وجود داشته و به عنوان یک سرگرمی گروهی برای تقویت دقت و تمرکز افراد استفاده میشده است.
بازی الک دولک
«الک دولک» یکی دیگر از بازیهای سنتی است که در مناطق مختلف ایران، از جمله ابهر، انجام میشود.
روش بازی
1. دو چوب، یکی بلند (الک) و دیگری کوتاهتر (دولک)، مورد نیاز است.
2. بازیکن دولک را روی زمین قرار داده و با الک به آن ضربه میزند تا به هوا پرتاب شود.
3. سپس در حالی که دولک در هوا است، با الک به آن ضربه میزند تا مسافت بیشتری طی کند.
4. بازیکنان دیگر سعی میکنند دولک را در هوا بگیرند؛ در صورت موفقیت، نقشها عوض میشود.
تاریخچه بازی
این بازی از گذشتههای دور در ایران رواج داشته و به عنوان یک فعالیت تفریحی و ورزشی برای کودکان و نوجوانان محسوب میشده است.
بازی هفتسنگ
«هفتسنگ» از بازیهای گروهی و پرتحرک است که در ابهر نیز محبوبیت دارد.
روش بازی
1. هفت سنگ صاف و مسطح را به صورت عمودی روی هم میچینند.
2. دو گروه تشکیل میشوند؛ یک گروه پرتابکننده و گروه دیگر مدافع.
3. گروه پرتابکننده با توپ سعی میکند چیدمان سنگها را فرو بریزد.
4. پس از فرو ریختن، گروه پرتابکننده باید سنگها را دوباره بچیند، در حالی که گروه مدافع سعی میکند با توپ آنها را هدف قرار دهد.
تاریخچه بازی
این بازی از بازیهای سنتی ایرانی است که به تقویت هماهنگی و همکاری گروهی کمک میکند و در مناطق مختلف کشور، از جمله ابهر، انجام میشود.
بازی قایمباشک
«قایمباشک» یکی از بازیهای محبوب کودکان در ابهر است.
روش بازی
1. یک نفر به عنوان «چشمگذار» انتخاب میشود و چشمان خود را میبندد.
2. سایر بازیکنان در مکانهای مختلف پنهان میشوند.
3. چشمگذار پس از شمارش معکوس، شروع به جستجوی بازیکنان پنهانشده میکند.
4. اولین فردی که پیدا شود، در دور بعدی نقش چشمگذار را بر عهده میگیرد.
تاریخچه بازی
این بازی از بازیهای قدیمی و جهانی است که در فرهنگهای مختلف با نامها و روشهای مشابهی وجود دارد و در ابهر نیز رواج دارد.
بازی وسطی
«وسطی» از بازیهای پرتحرک و گروهی است که در ابهر انجام میشود.
روش بازی
1. دو گروه تشکیل میشوند؛ یک گروه در وسط و گروه دیگر در دو طرف زمین.
2. گروههای کناری با توپ سعی میکنند بازیکنان وسط را هدف قرار دهند.
3. بازیکنان وسط باید از برخورد توپ جلوگیری کنند؛ در صورت برخورد، از بازی خارج میشوند.
4. بازی تا زمانی که تمام بازیکنان وسط حذف شوند ادامه مییابد و سپس نقشها عوض میشود.
تاریخچه بازی
این بازی از بازیهای سنتی ایرانی است که به تقویت سرعت، دقت و هماهنگی بازیکنان کمک میکند و در ابهر نیز محبوبیت دارد.
بازیهای محلی ابهر، علاوه بر سرگرمی، نقش مهمی در تقویت مهارتهای اجتماعی، فیزیکی و ذهنی افراد دارند و حفظ و احیای آنها میتواند به پایداری فرهنگ بومی و انتقال آن به نسلهای آینده کمک کند.