مقدمه
بازیهای محلی بخش مهمی از فرهنگ و تاریخ هر منطقه را تشکیل میدهند. یکی از این بازیهای سنتی و محبوب در ایران، بازی «گرگم به هوا» است که نسلهای مختلف با آن خاطراتی دارند.
تاریخچه بازی گرگم به هوا
بازی «گرگم به هوا» از دیرباز در میان کودکان و نوجوانان ایرانی رواج داشته است. این بازی در مناطق مختلف ایران با نامها و شیوههای متفاوتی اجرا میشود، اما هدف و ساختار کلی آن مشابه است. در استان کرمان، بهویژه در سیرجان، این بازی با همین نام شناخته میشود و بهعنوان یکی از بازیهای محبوب محلی محسوب میشود. منبع
روش انجام بازی گرگم به هوا
برای اجرای این بازی، مراحل زیر دنبال میشود:
- انتخاب گرگ: ابتدا یکی از بازیکنان بهعنوان «گرگ» انتخاب میشود. این انتخاب میتواند بهصورت توافقی یا از طریق قرعهکشی انجام شود.
- محوطه بازی: بازیکنان در محوطهای مشخص و با ابعاد مناسب (مثلاً ۳۰×۲۰ متر) قرار میگیرند.
- شروع بازی: گرگ تلاش میکند سایر بازیکنان را تعقیب کرده و با دست لمس کند.
- محل امن: بازیکنان میتوانند با ایستادن در مکانهای بلندتر از سطح زمین (مانند پله یا سکو) از دست گرگ در امان بمانند. در این حالت، بازیکن میگوید: «گرگم به هوا».
- کمک دوستانه: اگر بازیکنی تحت تعقیب گرگ قرار گیرد، یکی از دوستانش میتواند با گفتن «برادر کمکم کن» به او کمک کرده و دستش را بگیرد تا از دست گرگ فرار کنند.
- تعویض نقش: اگر گرگ موفق به لمس بازیکنی شود، آن بازیکن نقش گرگ را بر عهده میگیرد و بازی ادامه مییابد.
این بازی به تقویت روحیه ایثار، تعاون و نوعدوستی در کودکان کمک میکند و مهارتهای حرکتی و عکسالعملهای سریع را در آنها پرورش میدهد. منبع
نکات و تنوعهای بازی
- در برخی مناطق، اگر گرگ بازیکنی را لمس کند، آن بازیکن دستش را روی ناحیه لمسشده میگذارد و بهعنوان گرگ دوم به شکار سایرین میپردازد. این روند ادامه مییابد تا تعداد گرگها افزایش یابد و بازی تا آخرین نفر ادامه مییابد. فردی که بتواند از این مهلکه جان سالم به در ببرد، برنده مسابقه است. منبع
- برای افزایش جذابیت بازی، میتوان از چاشنیهایی مانند «استوپ» و «استارت» استفاده کرد تا در مواقع خطر، گرگ را مجبور به صبر یا تغییر مسیر کنند.
نتیجهگیری
بازی «گرگم به هوا» نهتنها یک سرگرمی ساده است، بلکه به کودکان مفاهیمی چون اتحاد، همبستگی و مقاومت در برابر چالشها را آموزش میدهد. این بازی با سادگی خود، همچنان در میان نسلهای مختلف محبوبیت دارد و بخشی از هویت فرهنگی ما را تشکیل میدهد.