مقدمه
تاریخ گیلان و دیلمستان یکی از گنجینه‌های فرهنگی و تاریخی ایران است که نمایانگر فرهنگ، آداب و رسوم و تاریخ منطقه گیلان در قرن نهم هجری است. این کتاب، اثر سید ظهیرالدین مرعشی، نه تنها به عنوان قدیمی‌ترین کتاب تاریخ گیلان شناخته می‌شود، بلکه منبعی ارزشمند برای پژوهشگران و علاقه‌مندان به تاریخ و فرهنگ این منطقه است.
قدیمی‌ترین کتاب تاریخ گیلان: تاریخ گیلان و دیلمستان
قدیمی‌ترین کتاب تاریخ گیلان، «تاریخ گیلان و دیلمستان» نوشته سید ظهیرالدین مرعشی است که در سال ۸۸۰ هجری قمری (۱۴۷۵ میلادی) به زبان فارسی تألیف شده است. این اثر با مقدمه و هفت باب خود، حاوی اطلاعاتی گرانبها درباره فرهنگ، آداب و رسوم، زبان و جغرافیای گیلان در آن دوره است.
توصیه می‌شود به مطالعه مقاله قدیمی ترین کتاب طالع بینی ادامه دهید.
ساختار و محتوای کتاب
مقدمه و باب اول
در مقدمه، نویسنده به اصطلاحات و لغات رایج در منطقه گیل و دیلم پرداخته، اما این بخش در نسخه‌های موجود از بین رفته است. باب اول به تاریخ حکام و سلاطین گیلان و دیلمستان قبل از ظهور سادات کیایی و آداب مردم این مناطق اختصاص دارد که متأسفانه این بخش نیز به‌طور کامل از بین رفته است.
باب‌های دیگر
باب‌های دیگر کتاب به شرح خروج سادات کیایی، حکومت آن‌ها و وقایع مرتبط می‌پردازد. این بخش‌ها اطلاعات ارزشمندی درباره تغییرات سیاسی و اجتماعی گیلان در آن دوره ارائه می‌دهند و به شناخت بهتر تاریخ منطقه کمک می‌کنند.
اگر به این موضوع علاقه دارید، حتماً قدیمی ترین انگشتر دنیا را بخوانید.
برای گسترش دانش خود، به مقاله قدیمی ترین پول ایران سر بزنید.
اگر سوالاتی دارید، مقاله قدیمی ترین شهر اسپانیا به شما کمک خواهد کرد.
مقاله قدیمی ترین فرش جهان منبع بسیار خوبی برای یادگیری بیشتر است.
اگر سوالاتی دارید، مقاله قدیمی ترین قنادی تبریز به شما کمک خواهد کرد.
اطلاعات جامع‌تری در مورد این موضوع را در قدیمی ترین دانشگاه جهان پیدا کنید.
اگر سوالاتی دارید، مقاله قدیمی ترین تقویم ایران به شما کمک خواهد کرد.
اهمیت تاریخی و فرهنگی کتاب
اطلاعات جغرافیایی
این کتاب بیش از چهارصد نام جغرافیایی را ذکر کرده است که بسیاری از آن‌ها همچنان به همان شکل استفاده می‌شوند. این اطلاعات به پژوهشگران کمک می‌کند تا تغییرات و تداوم نام‌ها و مکان‌ها را در گذر زمان بررسی کنند.
ورزش‌های باستانی
نویسنده به ورزش‌های باستانی رایج در گیلان اشاره کرده است که نشان‌دهنده اهمیت فرهنگ بدنی و تفریحات در زندگی مردم آن دوره است. این اطلاعات می‌تواند برای پژوهشگران تاریخ ورزش و فرهنگ عامه مفید باشد.
برای گسترش دانش خود، به مقاله قدیمی ترین نوحه سلیم سر بزنید.
سرنوشت نسخه خطی
نسخه خطی این کتاب در سال ۹۳۶ هجری قمری (۱۵۲۹ میلادی) از روی نسخه اصلی رونویسی شد. این نسخه به روسیه منتقل و سپس توسط سر ریچارد لی، سفیر انگلیس در روسیه، به انگلستان برده شد. در نهایت، این نسخه در سال ۱۰۱۰ یا ۱۰۱۱ هجری قمری (حدود ۱۶۰۱ یا ۱۶۰۲ میلادی) به کتابخانه بودلیان دانشگاه آکسفورد اهدا گردید و اکنون با شماره MS.OR.165 نگهداری می‌شود.
نتیجه‌گیری
تاریخ گیلان و دیلمستان به عنوان قدیمی‌ترین کتاب تاریخ گیلان، نقش مهمی در شناخت فرهنگ، تاریخ و جغرافیای این منطقه ایفا می‌کند. با وجود از دست رفتن بخش‌هایی از این اثر، اطلاعات باقیمانده همچنان به عنوان منبعی ارزشمند برای پژوهشگران و علاقه‌مندان به تاریخ منطقه گیلان محسوب می‌شود. این کتاب نه تنها تاریخ سیاسی و اجتماعی منطقه را روشن می‌کند، بلکه به فهم بهتر فرهنگ و آداب و رسوم مردم آن زمان کمک می‌کند.