مقدمه
سقوط سلسله قاجار و انتقال قدرت به رضاخان پهلوی یکی از مهم‌ترین تحولات تاریخی ایران در اوایل قرن بیستم میلادی بود. این تغییرات نتیجه مجموعه‌ای از عوامل داخلی و خارجی بود که زمینه‌ساز شکل‌گیری دوره‌ای جدید در تاریخ ایران شد. در این مقاله به بررسی دلایل و رویدادهای کلیدی این انتقال قدرت می‌پردازیم و به سوالات کاربران درباره این موضوع پاسخ می‌دهیم.
پاسخ سریع به سوال کاربران: چرا سلسله قاجار سقوط کرد؟
سقوط سلسله قاجار نتیجه ضعف حکومت مرکزی، نارضایتی عمومی و قهر روشنفکران بود. ضعف در اجرای وظایف حکومتی و عدم اعتماد به‌نفس سیاسی طبقه حاکم، همراه با افزایش فشارهای داخلی و خارجی، موجب نارضایتی عمومی و در نهایت سقوط این سلسله شد.
زمینه‌های سقوط قاجار
ضعف حکومت مرکزی
حکومت قاجار در اجرای وظایف خود ناکام بود. این ناکامی به کاهش اعتماد به‌نفس طبقه حاکم منجر شد. عدم توانایی در مدیریت بحران‌های مختلف و عدم پاسخگویی به نیازهای مردم، پایه‌های این ضعف را تشکیل می‌داد.
نارضایتی عمومی
افزایش فشارهای داخلی و خارجی و بیداری وجدان طبقه حاکم نسبت به بی‌عدالتی‌ها، موجب تشدید ناسازگاری‌های اجتماعی و در نهایت نارضایتی عمومی شد. این نارضایتی به مرور زمان به اعتراضات و اقدامات جدی‌تری انجامید.
قهر روشنفکران
روشنفکران ایران از حاکمیت فاصله گرفتند و به مخالفت با آن پرداختند. این قشر که نقش مهمی در آگاهی‌بخشی به جامعه داشت، با نقد و انتقاد از حکومت، به تضعیف بیشتر قاجار کمک کرد.
رویدادهای کلیدی منجر به سقوط قاجار
کودتای ۳ اسفند ۱۲۹۹
یکی از مهم‌ترین رویدادها، کودتای ۳ اسفند ۱۲۹۹ بود که توسط رضاخان میرپنج (رضاشاه پهلوی) و با همکاری سیدضیاءالدین طباطبایی و حمایت انگلستان انجام شد. این کودتا به تصرف تهران و تضعیف بیشتر حکومت قاجار انجامید.
خلع احمدشاه قاجار
در ۹ آبان ۱۳۰۴، مجلس شورای ملی با تصویب ماده واحده‌ای، انقراض سلسله قاجار را اعلام کرد و حکومت موقت را به رضاخان پهلوی واگذار کرد. این اقدام به صورت رسمی پایان سلطنت قاجار را رقم زد.
تأسیس سلسله پهلوی
پس از تصویب مجلس مؤسسان، رضاخان پهلوی به عنوان پادشاه ایران منصوب شد و سلطنت در خانواده او موروثی گردید. این اقدام به صورت رسمی آغاز دوران جدیدی در تاریخ ایران بود.
نتیجه‌گیری
سقوط سلسله قاجار و انتقال قدرت به رضاخان پهلوی نتیجه تلاقی عوامل مختلفی بود که در اوایل قرن بیستم میلادی در ایران رخ داد. این تغییرات نشان‌دهنده پایان یک دوره تاریخی و آغاز دوره‌ای جدید با تغییرات اساسی در ساختار حکومتی کشور بود.